ARCHEION

20 KAZIMIERZ KOZŁOWSKI
zjach i projektach, ocenialiśmy ludzi, którzy byli wówczas aktywni w państwowej
służbie archiwalnej. Na naradach dyrektorów archiwów prezentowaliśmy
chyba zawsze podobne stanowisko, ja miałem wówczas większe doświadczenie
administracyjne, a prof. Edward naukowe, czy szerzej rzecz biorąc, intelektualne.
Plonem naszych spotkań było m.in. przygotowanie wystawy na czterdziestolecie
archiwów ziem zachodnich i północnych pt. „Ziemie zachodnie i północne
Polski 992–1945”. Ta niezwykła wystawa, zorganizowana przy udziale
archiwów centralnych i wszystkich archiwów ziem pozyskanych przez Polskę
w 1945 r., otwarta została w lipcu 1985 r. w Zamku Królewskim w Warszawie,
a następnie była eksponowana w szczecińskim Zamku Książąt Pomorskich, później
zaś w Muzeum Historycznym we Wrocławiu. Ówczesny Naczelny Dyrektor
Archiwów Państwowych prof. Marian Wojciechowski w katalogu tej wystawy
napisał: „Wystawa zorganizowana została przez Zamek Królewski w Warszawie
i Archiwum Państwowe w Szczecinie przy udziale Archiwum Głównego Akt
Dawnych”. Prof. Potkowski był formalnie konsultantem tej ekspozycji, lecz faktycznie
jej współtwórcą. Wspólnie odwiedziliśmy w trakcie prac nad wystawą
m.in. prof. Aleksandra Gieysztora, dyrektora zamku królewskiego. Cieszyłem
się, że dyrektor AGAD uczestniczył w szczecińskim otwarciu wystawy. Nie była
to w naszym regionie jego jedyna wizyta.
Zanim przedstawię moje osobiste kontakty i ich rezultaty, chcę wspomnieć,
iż długoletnie przyjazne kontakty łączyły prof. Potkowskiego ze współtwórcą
i wieloletnim szefem Muzeum Oręża Polskiego w Kołobrzegu, dr. Hieronimem
Kroczyńskim 1 , który w 2015 r. tak te relacje wspomina: „Odwiedzamy się kilka
razy w roku, w Sulmierzycach, gdzie są groby naszych rodziców i wspomnienia
z dzieciństwa oraz w Kołobrzegu, mojej drugiej ojczyźnie. Nie są to tylko spotkania
sentymentalne. W Sulmierzycach bierzemy udział w wydarzeniach kulturalnych,
piszemy artykuły do »Rocznika Krotoszyńskiego«. Kiedy był zagrożony
likwidacją stary cmentarz, który od XII w. nieprzerwanie był cmentarzem,
poruszyłeś »niebo i ziemię«, wykorzystałeś cały swój autorytet naukowy, żeby
zabytek ratować. Udało się. Z Sulmierzycami łączą nas ostatnio także związki
formalne, jesteśmy honorowymi obywatelami tego miasteczka”. W odniesieniu
do Pomorza Zachodniego i Kołobrzegu dr Kroczyński pisze:
„Spotkania w Kołobrzegu dominuje tematyka naukowa. Kołobrzeg — jedno
z najstarszych polskich miast, fascynuje historyków różnych specjalności: archeologów,
historyków gospodarczych i historyków wojskowości. Twoje zainteresowania
dotyczą środowiska kulturalnego i naukowego tego miasta, kapituły
kolegiackiej, a później na przełomie XVI/XVII w. liczącego się miejscowego
środowiska naukowego, w którym powstała wielotomowa Kosmografi a Kosmy
1
Hieronim Kroczyński i Edward Potkowski są rówieśnikami. Znają się od dzieciństwa spędzonego
razem w Sulmierzycach (Wielkopolska). Chodzili do tego samego liceum ogólnokształcącego
i w wieku dojrzałym nadal często się kontaktowali, także ze względu na podobieństwo wykonywanego
zawodu.