ARCHEION

ARCHIWUM PAŃSTWOWE W WILNIE (1922–1939)
307
dytoriatu polowego. Archiwum Deputacji Szlacheckiej służyły inwentarze i różnego
rodzaju skorowidze kartkowe. W archiwach generał-gubernatora, rządu
gubernialnego, skarbowym i dóbr pałacowych pomocami były rejestry i wykazy
poszczególnych komórek oraz różnego rodzaju wykazy akt. W rządzie gubernialnym
i kancelarii gubernatora funkcjonował np. wykaz akt tajnych, natomiast
w Archiwum Dóbr Państwowych — wykaz majątków państwowych posiadających
akta sprzed 1845 r., w Archiwum Izby Skarbowej — m.in. alfabetyczny
wykaz gmin i gromad guberni wileńskiej 135 . Choć nie występowały inwentarze
książkowe, to informacja o zasobie była stosunkowo dobra. Różnego rodzaju
indeksy umożliwiały szybkie przeszukiwanie zasobu. W trakcie prowadzonych
prac metodycznych w latach 1922–1939 koncentrowano się na tworzeniu tego
rodzaju pomocy.
W latach 1927–1937 archiwum prowadziło prace porządkowe w dużej liczbie
zespołów archiwalnych. Stałej melioracji i uzupełnieniom inwentaryzacyjnym
poddawane były akta dawne. Należały do nich akta Trybunału Litewskiego
oraz księgi grodzkie i ziemskie z terenów Litwy. W 1927 r. meliorowano wcześniejsze
spisy i wykonywano nowe karty do tych akt. Zajmowano się wówczas
także Archiwum b. Okręgu Naukowego 136 , Archiwum Murawiewskim, Archiwum
Generał-Gubernatora Wileńskiego oraz różnymi archiwami sądowymi 137 .
Prace te kontynuowano w 1928 i 1929 r. 138 W 1930 r. porządkowano te same
zespoły 139 . W 1931 r., oprócz porządkowania wymienionych wcześniej archiwaliów,
zajmowano się także aktami luźnymi rodzin szlacheckich z terenu Litwy,
które występowały w archiwum w dużych ilościach 140 . W 1934 r. porządkowano
Departament Ekonomiczny i Skarbowy w Najwyższym Rządzie Litewskim
(1794–1797), akta Litewskiej Komisji Skarbowej oraz Kancelarii Generał-Gubernatora
Wileńskiego, notariuszy wileńskich, rodów szlacheckich, Wileńskiej
Izby Skarbowej, a także dokumenty pergaminowe 141 . W 1935 r. uporządkowano
akta Zarządu Dóbr Państwowych guberni kowieńskiej, dokonano melioracji po-
135
Ibidem, k. 54–56 r.
136
Część archiwaliów dotyczących działalności Adama Jerzego Czartoryskiego, jako kuratora
Wileńskiego Okręgu Naukowego, znajdowała się w Muzeum XX Czartoryskich w Krakowie; w 1926 r.
został opublikowany ich inwentarz, autorstwa dr. Jacka Lipskiego (w ramach serii: III Materiały
do Dziejów Szkolnictwa Polskiego, których wydawcą było Ministerstwo Wyznań Religijnych
i Oświecenia Publicznego Komisja do Badania Dziejów Wychowania i Szkolnictwa Polskiego,
zob.: J. Lipski, Archiwum Kuratorji Wileńskiej X. Ad. Czartoryskiego, Kraków 1926; nakład M. Arcta,
Warszawa).
137
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych 1927, „Archeion” 1929, t. 5, s. 44–45.
138
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych, 1929, s. 31–32, 91–92.
139
Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych 1930, red. W. Łopaciński, „Archeion”
1931, t. 9, s. 51.
140
W. Łopaciński, Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych, rok 1931, s. 18–20.
141
A. Rybarski, Sprawozdanie z działalności archiwów państwowych lata 1933 i 1934, s. 212–
–213.