ARCHEION

418 JANUSZ GRABOWSKI
plebanem w Środzie (1506–1510), dziekanem łęczyckim, kantorem włocławskim
i kanonikiem warszawskim (od 1511), plebanem w Łomży (1513–1514),
plebanem w Liwie (1515–1531), kanonikiem płockim (od 1523) i prepozytem
warszawskim (1524–1529). Po przyjeździe króla Zygmunta I do Warszawy
(25 sierpnia 1526) przestał pełnić urząd kanclerza Księstwa Mazowieckiego 90 .
Po inkorporacji Mazowsza do Korony został pisarzem króla Zygmunta I. Jako
scholastyk kapituły płockiej uczestniczył w marcu 1527 r. w uroczystościach
pogrzebowych biskupa płockiego Rafała Leszczyńskiego 91 .
Wykształconym pracownikiem kancelarii książęcej był również ostatni podkanclerzy
książąt mazowieckich, Wojciech Popielski 92 . Był on synem Jana Nagórnego
z Popielżyna w powiecie zakroczymskim h. Nałęcz (wg A. Sołtana) 93
lub Bończa (wg A. Wolffa) 94 . Studia w Krakowie rozpoczął w 1490 r., wpisując
się do metryki uczelni w semestrze letnim, za rektoratu Macieja z Kobylina 95 . Po
ukończeniu studiów rozpoczął pracę w kancelarii Piotra Chodkowskiego, biskupa
płockiego i wybitnego mazowieckiego intelektualisty. Z kancelarią biskupią
był związany do śmierci tego ordynariusza (14 sierpnia 1497). Następnie znalazł
zatrudnienie w kancelarii ostatnich książąt mazowieckich. Pracował w kancelarii
regentki Anny Radziwiłłówny, a następnie jej synów: Stanisława i Janusza III,
pełniąc kolejne funkcje, podpiska, pisarza, sekretarza. Zwieńczeniem jego kariery
urzędniczej było stanowisko podkanclerzego Księstwa Mazowieckiego, które
objął (przed 29 września 1524) po Pawle Trębskim, który wcześniej awansował
na archidiakonię warszawską 96 . Musiał wówczas zrzec się pisarstwa ziemskiego
zakroczymskiego, jednak prawdopodobnie objął prepozyturę czerską. Będąc proboszczem
czerskim, ustanowił w 1525 r., przy kaplicy w tamtejszym kościele,
mansjonarię uposażoną cłem mostowym (z mostu nad Pilicą w Warce) przez księcia
Janusza III 97 . Jako podkanclerzy uwierzytelniał swoim podpisem dokumenty,
zredagowane i spisane w kancelarii Janusza III 98 . Był członkiem rady książęcej
90
J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, s. 584–585.
91
J. Tęgowski, Najbliższe otoczenie, s. 19.
92
Na jego temat: A. Wolff, Źródła do dziejów zamku, nr 73, przyp. 3; A. Sołtan, Popielski Wojciech,
h. Nałęcz (zm. 1546), podkanclerzy mazowiecki i dziekan warszawski, PSB, t. 27, Wrocław
–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1982, s. 587–588; J. Tęgowski, Testament, s. 84–95, przyp. 27.
93
A. Sołtan, Popielski Wojciech, s. 587.
94
A. Wolff, Źródła do dziejów zamku, nr 73, przyp. 3. Zachowany odcisk jego pieczęci sygnetowej
(AGAD, Varia 31, k. 22) pokazuje Nałęcza.
95
Metryka Uniwersytetu, t. 2, s. 486.
96
Awans w hierarchii kościelnej nie był bezpośrednio związany z odejściem z kancelarii, gdyż
Paweł Trębski podpisał jeszcze dokument Janusza III z 29 kwietnia 1524 r., jako archidiakon warszawski
i podkanclerzy Księstwa Mazowieckiego; AGAD, ZDP, sygn. 6801.
97
A. Sołtan, Popielski Wojciech, s. 587.
98
AGAD, ZDP, sygn. 767, 1003, 1027, 1034, 1035, 1126, 1173, 1177, 1554, 1555.