ARCHEION

632 OMÓWIENIA I RECENZJE
wosada było bardzo potrzebne i celowe, a sama edycja w istotny sposób wzbogaciła
średniowieczny korpus polskich źródeł do dziejów miast. Publikacja ta
będzie w przyszłości bez wątpienia szeroko wykorzystywana przez wszystkich
— nie tylko polskich — historyków zajmujących się tą bardzo szeroką i popularną
problematyką badawczą zarówno w Polsce, jak i w Niemczech oraz krajach
bałtyckich.
Janusz Tandecki
(Toruń)
MORS SOLA VICTRIX 3 , GLORIA VICTIS. 150. ROCZNICA WYBUCHU
POWSTANIA STYCZNIOWEGO 1863–1864. KATALOG WYSTAWY,
oprac. zbior., Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Archiwum
Główne Akt Dawnych, Warszawa 2012, ss. 135
150. rocznica wybuchu powstania styczniowego inspirowała liczne wystawy
archiwalne. Nie mogło jej zabraknąć także w Archiwum Głównym Akt Dawnych.
Ta placówka o bogatych tradycjach w zachowaniu i kreowaniu pamięci
wspólnotowej przygotowała ekspozycję, której celem było ukazanie najważniejszych
źródeł do historii powstania. W archiwum znajduje się jeden z najcenniejszych
zbiorów materiałów do dziejów tego wydarzenia. Jego nazwa brzmi
„Organizacja Narodowa Powstania Styczniowego”. W tej instytucji przez wiele
lat pracowała prof. Franciszka Ramotowska, autorka monografii o działalności
Rządu Narodowego, uczennica i współpracownica Stefana Kieniewicza. Autorzy
wystawy postawili przed sobą zadanie przybliżenia tego wydarzenia za
pośrednictwem różnych form przekazu. Wśród prezentowanych eksponatów
znalazły się dokumenty, fotografie, prasa powstańcza, ulotki, ryciny, biżuteria,
przedmioty użytkowe, kartografika. Taka różnorodność prezentowanych obiektów
sprawiła, że ukazana została obecność powstania w różnych dziedzinach
działalności społecznej i kulturowej.
Wystawa podzielona została na osiem działów: I. Nastroje społeczne przed
wybuchem powstania — manifestacje patriotyczne, okres żałoby narodowej;
II. Walka zbrojna i akcje polityczne; III. Romuald Traugutt — ostatni dyktator.
Życie prywatne i działalność polityczna; IV. Ludzie w powstaniu i o powstaniu;
V. Cudzoziemcy a powstanie styczniowe; VI. Postawy społeczeństwa polskiego
wobec powstania; VII. Represje władz rosyjskich i skutki społeczne powstania;
3
W tytule wydawnictwa wystąpił błąd, ma on brzmienie: Mors sola victris, gloria victis, zamiast
prawidłowego: Mors sola victrix, gloria victis.