ARCHEION

576 OMÓWIENIA I RECENZJE
kluczowa wydaje się konstatacja autorki (s. 175), że Internet wpłynął na złagodzenie
biurokratycznego oblicza administracji, przy równoczesnym rozluźnieniu
standardów językowych. Można to odczytać w ten sposób, że rosnąca obecność
m.in. języka prywatnego w sieci, częstych uproszczeń i niechlujstwa językowego
humanizuje w pewnym sensie urzędową stylistykę, „okrasza” ją bieżącą
praktyką językową społeczeństwa.
Podobnie jest z kulturą pisma. Nieprzypadkowo przecież cytuje autorka Waltera
Jacksona Onga, wprowadzającego do naukowego obiegu pojęcie „oralności
w sieci”, czyli porozumiewania się w Internecie przez komunikatory pismem
odwzorowującym jednak mowę potoczną. Nieprzypadkowo zapewne również
cytuje na wstępie czwartego podrozdziału wiersz Zbigniewa Herberta z Elegii
na odejście (1997). Zaryzykuję sugestię, że bliskie przekonaniu autorki jest zatroskanie
poety o miejsce człowieka w „erze szybkich głupiopisów” (s. 176).
Ostatni, krótki podrozdział (Uczestnicy kultury dokumentacyjnej) pozwala
badaczce jednoznacznie zbilansować generalną tezę całego rozdziału, że powszechne
uczestnictwo w przedmiotowej hiperprzestrzeni oznacza masowość
nie tylko biernego odbioru, lecz i twórczej partycypacji.
Pracę kończy rozdział Kultura dokumentacyjna współczesnej organizacji, która
pokazana jest przez pryzmat kultury organizacyjnej, towarzyszącej procesowi
upowszechniania komputerów i Internetu. Punkt ciężkości położony jest tu przede
wszystkim na problematyce elektronicznego zarządzania dokumentacją i cyfryzacji
archiwów. Autorka przekonuje w pierwszych dwóch podrozdziałach, że dojrzewanie
wirtualnej rzeczywistości wymaga dostosowań organizacyjnych, których
przydatność weryfikowana jest na gruncie przewartościowań kultury dokumentacyjnej.
Polska wydaje się świetnym przykładem tego procesu: procywilizacyjnych
oddziaływań „jesieni ludów” z przełomu lat 80. i 90. oraz konieczności zmniejszania
zapóźnień technologicznych, zwłaszcza w sferze tzw. informatyki biurowej.
Do rangi zasadniczych, reprezentatywnych — nie tylko dla końcowego rozdziału,
lecz i całej pracy — zaliczam dwa następne podrozdziały. Trzeci (pomyłkowo
występujący jako pozycja czwarta) dotyczy elektronicznego zarządzania
dokumentacją i informacją. Komputeryzacja, korygująca komunikacyjne funkcje
kancelarii, szuka niejako wsparcia w sprawnych biurach i sekretariatach.
Dokument staje się elementem zarządzania informacją. Kancelaryjny kompleks
kulturowy musi akceptować „współistnienie” dokumentacji elektronicznej i cyfrowej,
a w rezultacie i wdrożenie elektronicznej biurokracji. „Amerykański
sen”, który przed ponad 60 laty ujawnił światu Philip C. Brooks, zaczyna być
i w naszej części Europy wcielany w życie. Wyraża się on w zintegrowanym,
„pełnym cyklu życia dokumentu” — od momentu wytworzenia aż do chwili
wieczystego przechowywania (archiwizacji). Podkreślmy, że autorka odwołuje
się nie tylko do literatury anglosaskiej, ale i do własnej książki (Podstawy zarządzania
informacją, 2012), formułując podstawowe zasady zarządzania współczesną
dokumentacją (informacją). Zasady te muszą uwzględniać „wymagania