ARCHEION

PRZEGLĄD PRAWODAWSTWA ŚWIATOWEGO…
117
puszcza jedynie ich czasowy wywóz, określony ogólnie dla wszystkich kategorii
dóbr kultury w art. L111–7. Zgodnie z jego dyspozycją wywóz dóbr narodowych
(trésors nationaux) poza obszar celny może nastąpić jedynie na podstawie upoważnienia
właściwego organu administracji, na czas określony (proporcjonalny
do sygnalizowanych przez wnioskodawcę potrzeb) w celu ich restauracji, poddania
ekspertyzie lub na potrzeby wystawiennicze. W odniesieniu do pozostałych
dóbr kultury (biens culturels), które mogą mieć istotną wartość poznawczą
(w wypadku archiwaliów — głównie historyczną) i należą do jednej z kategorii
wskazanych w dekrecie Rady Stanu 14 , wymagane jest uzyskanie urzędowego
certyfikatu potwierdzającego, że dane materiały nie należą do „dóbr narodowych”
(art. L112–2). Naruszenie powyższych dyspozycji prowadzi do odpowiedzialności
karnej (dwa lata pozbawienia wolności i 450 tys. € grzywny).
Włochy
Podobnie jak we Francji, włoski system prawny reguluje problematykę postępowania
z materiałami archiwalnymi (w tym archiwaliami, które stanowią
odpowiedniki materiałów archiwalnych wchodzących do niepaństwowego zasobu
archiwalnego w Polsce) w ramach ogólnej ustawy o ochronie dóbr kultury.
W porządku normatywnym Włoch aktem takim jest Kodeks dóbr kultury
i krajobrazu z 22 stycznia 2004 r. (Codice dei beni culturali e del paesaggio,
D.Lgs. 22 gennaio 2004, n. 42). Jednakże, w odróżnieniu od rozwiązań przyjętych
w wymienionych krajach, ustawa włoska nie wyszczególnia w swej systematyce
osobnego działu poświęconego wyłączenie materiałom archiwalnym;
archiwalia podlegają zatem ogólnemu reżimowi prawnemu przyjętemu dla dóbr
kultury (z wyłączeniem beni paesaggistici).
W świetle ustawy celem ochrony dóbr kultury, które wraz z dobrami krajobrazowymi
tworzą dziedzictwo kulturowe (patrimonio culturale) 15 , jest zachowanie
pamięci wspólnoty narodowej i promowanie rozwoju kultury — art. 1 (2).
W związku z tym również prywatni właściciele, posiadacze lub dzierżyciele dóbr
wchodzących w skład dziedzictwa kulturowego są obowiązani do zapewnienia
ich trwałego przechowywania; dotyczy to również dóbr we władaniu związków
wyznaniowych uznanych prawnie 16 .
O tym, czy dane materiały archiwalne należą do kategorii dziedzictwa kulturowego,
nie decyduje zatem kryterium podmiotowe 17 . Przeważa natomiast kryte-
14
Por. aneks nr 1 do części reglamentacyjnej kodeksu, pkt 10 — są to archives de toute nature,
autres que les documents entrant dans la catégorie 8 [obejmującej materiały audiowizualne i fotografie]
et comportant des éléments de plus de cinquante ans d’âge, quel que soit le support.
15
Art. 2 c. 1: Il patrimonio culturale è costituito dai beni culturali e dai beni paesaggistici.
16
Art. 1 c. 5: I privati proprietari, possessori o detentori di beni appartenenti al. patrimonio
culturale, ivi compresi gli enti ecclesiastici civilmente riconosciuti, sono tenuti a garantirne la conservazione.
17
Por. art. 10 c. 1: Sono beni culturali le cose immobili e mobile appartenenti allo Stato, alle
regioni, agli altri enti pubblici territoriali, nonché ad ogni altro ente ed istituto pubblico e a persone