ARCHEION

424 JANUSZ GRABOWSKI
kontynuował dzieło budowy w Wąsoszu dużej, murowanej fary pw. Bożego
Ciała 130 . Po inkorporacji Mazowsza, dzięki związkom i protekcji biskupa płockiego
Andrzeja Krzyckiego i podkanclerzego i biskupa krakowskiego Piotra
Tomickiego, kontynuował karierę kościelną. Został kanonikiem w kolegiacie
warszawskiej (1536) i pułtuskiej (1538) oraz kanonikiem w kapitule katedralnej
płockiej, a od 1545 r. w gnieźnieńskiej 131 . Wykazywał ponadprzeciętne zdolności
do gromadzenia kapitału, dzięki czemu udzielał wpływowym osobom pożyczek
pieniężnych, m.in. Janowi Bielińskiemu, nominatowi płockiemu. Po jego nagłym
zgonie otrzymał poparcie dworu królewskiego na opróżnione biskupstwo.
Kanoniczny wybór Noskowskiego na biskupstwo płockie nastąpił 16 sierpnia
1546 r. 132 Po konsekracji odbył uroczysty ingres na stolicę biskupią w Płocku
(6 maja 1547). W 1549 r. został jednym z komisarzy królewskich do ustalenia
granicy między Mazowszem a Prusami Książęcymi. W następnym roku uzyskał
u króla Zygmunta Augusta potwierdzenie przywilejów dla kościoła płockiego,
nadanych wcześniej przez książąt mazowieckich. Jako ordynariusz płocki
przeprowadził trzy synody diecezjalne (1551, 1557, 1565) 133 . Z jego inicjatywy
przeprowadzono w latach 1551–1561 przebudowę wnętrza kolegiaty w Pułtusku.
W 1565 r. sprowadził do Pułtuska jezuitów i ufundował dla nich kolegium.
Zmarł 23 października 1567 r. i został pochowany w kolegiacie pułtuskiej 134 . Andrzej
Noskowski, który swoją karierę po studiach uniwersyteckich rozpoczynał
w kancelarii książęcej, był nie tylko wybitnym przedstawicielem episkopatu, ale
również mecenasem oświaty i kultury. Doceniając wykształcenie, wspierał nie
tylko swoich krewniaków w studiach zagranicznych, ale ufundował w 1558 r.
bursę w Krakowie dla uboższych studentów z Mazowsza 135 . Zgromadził też bibliotekę,
bogatą w rzadkie księgi i dokumenty historyczne do dziejów Księstwa
Mazowieckiego. Wydał własnym nakładem m.in. publikację pt. Agenda Ecclesiae
Cathedralis Plocensis (Kraków 1554) 136 . Jego krewnym (siostrzeńcem)
był dziejopis Mazowsza Jędrzej Święcicki, który pisząc dzieło Topographia sive
Masoviae descriptio 137 , na pewno korzystał z materiałów zgromadzonych przez
biskupa Noskowskiego 138 .
130
R.M. Kunkel, Architektura gotycka na Mazowszu, Warszawa 2006, s. 353.
131
M. Woźniakowa, Noskowski Andrzej, s. 219.
132
Ibidem.
133
J. Sawicki, Concilia, s. 94–99.
134
M. Woźniakowa, Noskowski Andrzej, s. 218–223.
135
Na temat wspomnianej bursy zob.: A. Sołtan, Contubernium Pfilisopharum — krakowska fundacja
biskupa płockiego Andrzeja Noskowskiego, PH, t. 92, 2001, z. 1, s. 15–42.
136
W. Graczyk, Noskowski Andrzej, s. 1434.
137
Topographia sive Masoviae descriptio authore Andrea Swiecicki — Najstarszy opis Mazowsza
Jędrzeja Święcickiego, wyd. S. Pazyra, przekład i objaśnienia H. Pazyrzyna, Warszawa 1974.
138
Święcicki był autorem żywota biskupa płockiego pt. Vita Andreae Noscoviae episcopi Plocensis,
Varsoviae 1637.