ARCHEION

302 ALICJA KULECKA
stwowych, archiwum sądowego i archiwum generał-gubernatora 108 . Opisując
zasób, posługiwano się różnymi kategoriami. Były to takie pojęcia, jak: „archiwum
historyczne”, „zespół”, „zbiór archiwalny”. Taki opis stanowił połączenie
dawnego rosyjskiego systemu ewidencyjnego i nowego, wprowadzanego przez
archiwa polskie, uwzględniającego najnowszy dorobek archiwistyki.
Zasób archiwum powstał wskutek połączenia archiwów historycznych (Archiwum
Akt Dawnych w Wilnie z dołączonym Archiwum Akt Dawnych w Lublinie
i Archiwum Akt Dawnych w Witebsku), włączenia zbioru — archiwum
Muzeum im. Murawiewa i zgromadzenia registratur rosyjskich urzędów administracyjnych.
W 1922 r. przekazano do archiwum akta instytucji Litwy Środkowej.
Archiwum otrzymywało także dary od osób prywatnych i instytucji. W 1924 r.
ksiądz Szukalski z Inowrocławia przekazał 480 jednostek uratowanych w czasie
działań wojennych na froncie północno-wschodnim. Towarzystwo Przyjaciół
Nauk w Wilnie ofiarowało ok. 5 tys. numerów spraw litewskiego konsystorza
prawosławnego. Zakupił je w 1919 r. od handlarzy makulaturą hrabia Antoni
Tyszkiewicz, a następnie przekazał towarzystwu. W 1925 r. Biblioteka Uniwersytecka
w Wilnie oddała do archiwum ok. 15 tys. akt dotyczących rosyjskiego
spisu ludności 109 . W 1925 r. Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Wilnie przekazało
akta Deputacji Szlacheckiej i konsystorza prawosławnego. W 1927 r. Biblioteka
Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie przekazała akta sądowe z XVIII–
XIX w., a w 1929 r. Sąd Okręgowy w Wilnie oddał akta Departamentu Sprawiedliwości
Tymczasowej Komisji Rządzącej Litwy Środkowej. W 1930 r. archiwum
wzbogaciło się o akta rewindykowane z Mińska. Było to ok. 6 tys. woluminów
akt nowogródzkich i pińskich 110 .
Ewakuujące się z Wilna władze rosyjskie wywiozły z Archiwum Akt
Dawnych księgi sprzed 1700 r. Zabrały ze sobą też akta najnowsze, urzędów
z ostatnich 10 lat, czyli 1905–1915. W czasie okupacji niemieckiej akta
uległy niszczeniu z powodu zakwaterowania w budynkach należących do
Archiwum Akt Dawnych żołnierzy niemieckich oraz złych warunków przechowywania
111 .
W 1896 r. Archiwum Akt Dawnych przekazało do wileńskiej biblioteki
publicznej 135 dokumentów zawierających przywileje i księgi z przywilejami
z XV–XVIII w. (prawdopodobnie kopiariusze). W 1902 r. przekazano
tam 77 dokumentów pergaminowych i papierowych pochodzących z zasobu
Archiwum Akt Dawnych w Lublinie 112 .
108
Ibidem.
109
Ibidem, k. 58 r. i v.
110
R. Mienicki, Archiwum Państwowe w Wilnie, t. 2, s. 128.
111
LCVA, f. 286, APWil., Ap. 1, sygn. 5, „Odpowiedź na kwestionariusz”, k. 58 v.
112
Ibidem.