ARCHEION

TEORIA I METODYKA ARCHIWALNA
ARCHEION, T. CXV
WARSZAWA 2014
LESZEK PUDŁOWSKI
(Austria)
MODEL CYKLU ŻYCIA DOKUMENTACJI
„Archiwum jest organiczną całością, żywym organizmem, który rośnie,
przybiera kształty i podlega zmianom zgodnie ze stałymi prawidłami”.
(S. Muller, J.A. Feith, R. Fruin, Handleiding voor het ordenen
en beschrijven van archieven, Groningen 1898)
W archiwistyce istnieją dwa podstawowe modele opisujące funkcje i role
dokumentacji we współczesnym świecie 1 . Jeden z nich rodził się w Stanach
Zjednoczonych u schyłku pierwszej połowy XX w. — to model cyklu życia
dokumentacji 2 . Drugi, konkurencyjny powstawał głównie w Australii, w drugiej
1
Przygotowując prezentowany artykuł do publikacji, autor wziął sobie do serca radę redakcji
„American Archivist”, która w swych zaleceniach dla autorów powołuje się na stary, sprawdzony
przepis na kazanie mówiący: „Powiedz im, co chcesz im powiedzieć. Powiedz im, co masz im powiedzieć.
Powiedz im, co już im powiedziałeś”. Zalecenie to świetnie się sprawdza w dzisiejszym, zalewanym
informacjami świecie. W praktyce znaczy to, że zajęty czytelnik może przerwać lekturę już
na pierwszej stronie prezentowanego tekstu. Jeśli te matyka będzie go interesowała, to w wolnym
czasie powróci. Zajęty, lecz bardziej dociekliwy, może od razu przejść do podsumowania, aby poznać
wnioski, do jakich autor doszedł w trakcie swych wywodów. Ci nieliczni, którzy mają nieco więcej
czasu (i zainteresowania), mogą zagłębić się w tekst zasadniczy, aby wraz z autorem podążać meandrami
myśli archiwalnej XX w.; zob.: How to Write a Research Article for the American Archivist, s. 2
[dostęp:
27 czerwca 2013]. Autor pragnie serdecznie podziękować za inspirację i twórczą dyskusję profesorom
Bohdanowi Ryszewskiemu i Waldemarowi Chorążyczewskiemu oraz doktorom Andrzejowi
Biernatowi i Hubertowi Wajsowi. Poglądy wyrażone w niniejszej publikacji są poglądami autora i nie
muszą odzwierciedlać stanowiska Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (the views expressed
herein are those of the author and should not necessarily be attributed to the IAEA).
2
Autor mówił pokrótce o tych teoriach w innym miejscu, zob.: L. Pudłowski, Archiwistyka a zarządzanie
dokumentacją: Rola modeli cyklu życia i continuum dokumentacji w postrzeganiu wzajemnych
związków, [w:] Zatrzymać przeszłość, dogonić przyszłość. Pamiętnik VI Powszechnego Zjazdu Archiwistów
Polskich, Wrocław 5–7 września 2012 r., red. W. Chorążyczewski i K. Stryjkowski, Warszawa
2013, s. 51–78 Preprint tego referatu zob.: ;
[dostęp: 29 kwietnia 2015]..