ARCHEION

738 WSPOMNIENIA POŚMIERTNE
cję Archiwów Państwowych oraz na zebraniach naukowych organizowanych
przez archiwa wojewódzkie. W okresie powojennym bowiem w programach
studiów uniwersyteckich na kierunkach historycznych nie funkcjonowała jeszcze
taka specjalizacja zawodowa, jak archiwistyka, nie było też podręcznika
archiwistyki.
W 1949 r. Aniela Stojanowska ukończyła kurs dla archiwistów, a następnie
kurs paleografii i neografii niemieckiej. Dzięki temu mogła podjąć się opracowania
akt administracji pruskiej, zwłaszcza akt podworskich tworzących zespół
archiwalny Akta majątku Schaffgotschów, rodu magnackiego z Cieplic Śląskich.
Doświadczeniami z pracy archiwalnej dzieliła się ze swoimi współpracownikami,
występując na zebraniach naukowych z referatami i biorąc czynny udział
w dyskusjach 1 .
Oprócz pracy ściśle archiwalnej pełniła funkcje administracyjne: zastępcy
dyrektora archiwum i kierownika oddziału. Poza tym sprawowała nadzór nad
oddziałami terenowymi w Jeleniej Górze i Wałbrzychu. Udzielała się też czynnie
w pracach społecznych organizowanych na terenie archiwum.
W uznaniu zasług została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi (1955),
Kawalerskim Krzyżem Orderu Odrodzenia Polski (1968) oraz Złotą Odznaką
„Zasłużony dla Dolnego Śląska” (1973). Na emeryturę przeszła 31 grudnia
1969 r.
Z Anielą Stojanowską zetknąłem się z chwilą podjęcia pracy w państwowej
służbie archiwalnej. To właśnie Pani Aniela, wraz z przedstawicielką Naczelnej
Dyrekcji Archiwów Państwowych (NDAP), wprowadziła mnie oficjalnie,
w czerwcu 1952 r., do oddziału archiwum wrocławskiego w Jeleniej Górze. Archiwum
mieściło się w zabytkowym budynku odziedziczonym po byłym Archiwum
Miejskim i Powiatowym (Stadt-und Kreisarchiv Hirschberg), do 1951 r.
było jednym z wydziałów Urzędu Miejskiego Jeleniej Góry.
A jak przedstawiała się sytuacja w oddziale jeleniogórskim archiwum? Ogromny
hol wypełniony stosami poniemieckich książek i czasopism. Magazyny archiwalne
zapełnione w większości aktami w stanie nieuporządkowanym i tylko
częściowo opracowanymi. Niektóre pomieszczenia budynku ogrzewano piecami
kaflowymi, bo centralne ogrzewanie było uszkodzone. Telefon niepodłączony do
sieci. Cały personel składał się z jednej woźnej, a zarazem sprzątaczki, i mojej
osoby. Nic dziwnego, że pani z NDAP wyraziła się o mnie przy pani Anieli Stojanowskiej:
„On tu nie wytrzyma długo”. Wytrzymałem, a to w dużej mierze dzięki
pani Stojanowskiej, której dyrektor polecił nadzór nad jeleniogórskim archiwum.
Kilka razy w ciągu roku przyjeżdżała na kontrole, w czasie których omawialiśmy
bieżące zadania, instruowała mnie i dzieliła się swoimi doświadczeniami, których
ja jeszcze wówczas nie posiadałem. Uczestniczyła w comiesięcznych odprawach
1
O działalności zawodowej Anieli Stojanowskiej zob.: I. Łaborewicz, Źródła do dziejów polskiej
archiwistyki. Relacja Anieli Stojanowskiej z zabezpieczenia akt w Złotym Stoku z lutego 1951 r., „Archiwista
Polski” 2012, nr 1 (65), s. 67–70.