ARCHEION

722 KRONIKA
okazję zapoznać się z częścią polskich zabytków wpisanych na Listę Programu
UNESCO „Pamięć Świata”. W tym celu zaproszono ich do Archiwum Głównego
Akt Dawnych (akt konfederacji warszawskiej z 1573 r.), Biblioteki Narodowej
(Kodeks supraski i część rękopisów Chopina), Narodowego Instytutu Fryderyka
Chopina (rękopisy kompozytora) oraz Żydowskiego Instytutu Historycznego
(Archiwum Ringelbluma). W ramach imprez towarzyszących otwarto w Galerii
Plenerowej Stołecznej Estrady wystawę „Pamięć Warszawy. Pamięć Polski. Pamięć
Świata”. Na dużych planszach zaprezentowano fotografie polskich dokumentów
(faksymile) wpisanych na Listę Programu UNESCO „Pamięć Świata”.
Zaplanowano też zwiedzanie zamku królewskiego i projekcję filmu o zniszczeniu
Warszawy w 1944 r. Wydano okolicznościową publikację 1 .
Wybitni eksperci reprezentujący środowiska naukowe i instytucje pamięci
z całego świata, głównie historycy i archiwiści, debatowali o kierunkach rozwoju
inicjatywy „Pamięć Świata” (MW) oraz możliwościach zintensyfikowania
współpracy międzynarodowej w ramach tego programu. Wśród referentów
znaleźli się uczeni zajmujący się nie tylko sferą dziedzictwa dokumentacyjnego,
lecz także dialogu międzykulturowego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego.
Zapisem odbytych paneli dyskusyjnych i prezentacji jest publikacja Culture
— Memory — Identities: Memory of the World Program and Diversifi ed
Perception of the Past (red. W. Fałkowski, Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych,
Warszawa 2013, ss. 252) zawierająca referaty wygłoszone podczas
konferencji. Rezultaty obrad to także wnioski i plany na przyszłość. Postulaty
sformułowano w dokumencie końcowym, tzw. Deklaracji warszawskiej, oraz
w rekomendacjach końcowych, mających stanowić punkt odniesienia dla dalszych
działań UNESCO.
UNESCO to organizacja wyspecjalizowana ONZ. Jej misją jest rozwój
współpracy międzynarodowej w dziedzinie kultury, sztuki i nauki, a także promowanie
praw człowieka, ze szczególnym uwzględnieniem wolności słowa.
Utworzona została w 1945 r., jej siedziba mieści się w Paryżu, należą do niej
193 państwa członkowskie i 7 państw stowarzyszonych (sierpień 2014). Cele
UNESCO realizowane są dwutorowo: (I) rozwój nauki i kultury; (II) pomoc
materialna, techniczna i kadrowa w organizowaniu oświaty. Dążenia UNESCO
osiągane są przez aktywizację rządów państw i społeczności lokalnych za pomocą
instrumentów takich jak konwencja haska 2 czy konwencja o ochronie
światowego dziedzictwa kulturowego i naturalnego (1972), by wymienić tylko
1
Pamięć państw i narodów: lista światowa Programu UNESCO Pamięć Świata = Memory of States
and Nations: World Register of UNESCO Programme Memory of the World = Mémoire des États
et des nations: registre mondial du Programme de l’UNESCO Mémoire du monde, oprac. B. Berska,
W. Stępniak, tłum. na j. ang. A. Sobczak-Kövesi, A.M. Tymosz, tłum. na j. franc. Skrivanek, wyd.
Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych. Departament Edukacji i Współpracy z Zagranicą, Warszawa
2011.
2
XII konwencja o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego (1954).