ARCHEION

ŹRÓDŁA KARTOGRAFICZNE DO DZIEJÓW ZIEM WSCHODNICH…
447
ścia rzeki Orawy do Druci, sporządzony wielobarwną techniką rękopiśmienną
na papierze o wymiarach 51 x 74 cm (r. 46 x 69,5 cm), w skali ok. 1:132 000.
Na mapie znajdują się podpisy komisarzy: wojewody kaliskiego Ignacego Twardowskiego,
marszałka nadwornego litewskiego Władysława Gurowskiego, podkomorzego
wołkowyskiego Michała Morykoniego, wojskiego wołkowyskiego
Antoniego Tołoczki i pisarza ziemskiego wołkowyskiego Mikołaja Bułharyna
ze strony polskiej oraz gubernatora pskowskiego, generała porucznika Michaiła
Kreczetnikowa, radcy mohylewskiego zarządu gubernialnego, płk. Wasyla
Kachowskiego i komendanta połockiego Jefrema Meisnera ze strony rosyjskiej
(ryc. 7) 80 .
W latach 1780–1781 powstały kartografika demarkacyjne, które były wynikiem
prowadzonej (z przerwami) rewizji i kartowania granicy polsko-rosyjskiej
wzdłuż Dniepru — od Łojowa do Kryłowa — i na zachód od tej rzeki.
W skład komisji prowadzącej prace w terenie, której przewodniczył gen. Karol
Malczewski, weszli: mjr Karol Sierakowski, kpt. M.A. Kochanowski, gefrajter
Korpusu Kadetów Jan Rembieliński i geometra cywilny Bazyli Sewerynowski.
W AGAD znajdują się 23 kartografika granicy polsko-rosyjskiej na Ukrainie,
w tym w: Zbiorze Kartograficznym — 11 map 81 , Archiwum Królestwa Polskiego
— 9 map 82 oraz w Archiwum Koronnym Warszawskim — 3 mapy 83 . Mapy
podpisali ich autorzy: gen. mjr Józef Zefiryn Witte, M.A. Kochanowski, Adam
Dłuski, Józef Łęski, Karol Malczewski, Jan Rembieliński, Stanisław Zborowski
ze strony polskiej oraz Jakow Bułhakow, Iwan Fedorow, Michaił Potemkin,
Muszyn Puszkin ze strony rosyjskiej. Większość map zaopatrzona została w adnotację
o przyjęciu na sesji Rady Nieustającej (15 maja 1781) oraz w podpisy
marszałka rady, Stanisława Poniatowskiego i przewodniczącego rady, biskupa
łuckiego Feliksa Turskiego. Na kilku kartografikach znajduje się podpis przewodniczącego
Departamentu Interesów Cudzoziemskich, Joachima Chreptowicza
z datą 16 listopada 1780 r. 84
Oprócz oryginałów map demarkacyjnych wykreślonych po pierwszym rozbiorze
Rzeczypospolitej zachowały się ich kopie wykonane na polecenie króla
Stanisława Augusta. Karol Perthées sporządził dla króla ok. 1780 r. redukcje kartografików
wykonanych w 1775 r. przez Jakowa Sieversa. W zbiorach AGAD
przechowywane są dwie mapy północnej części granicy polsko-rosyjskiej spo-
80
AGAD, Zb. Kart. 508–5.
81
Dziesięć spośród tych map sporządzono w skali ok. 1:8400; AGAD, Zb. Kart. 496–1, 497–2,
497–3, 498–4, 498–5, 499–6, 499–7, 499–8, 499–9, 499–10; jedna została wykonana w skali
ok. 1:42 000; AGAD, Zb. Kart. 499–11.
82
Mapy sporządzono w różnych skalach, od ok. 1:19 200 do 1:410 000; AGAD, Archiwum Królestwa
Polskiego (cyt. dalej: AKP), sygn. 28, s. 8, 12, 21, 22–24; sygn. 63, k. 312; sygn. 90, k. 172,
173, 174, 264.
83
AGAD, Archiwum Koronne Warszawskie (cyt. dalej: AKW), sygn. 23/4, k. 58, 59, 60.
84
W. Całczyński, D. Kosacka, K. Łonczyńska, Mapy i plany, s. 452–453.