ARCHEION

546 MAREK WOJTYLAK
Kryszka pozostawał inżynierem powiatu łowickiego do 1856 r. Rok później
był nim już Julian Bagniewski (1805–1874), legitymujący się trzydziestoletnim
stażem w pracy inżynierskiej 58 . Doświadczenie zawodowe zdobywał najpierw
przy regulacjach i oczyszczaniu rzek, a także przy budowie szosy lubelskiej.
W 1838 r. uzyskał patent wolno praktykującego geometry I klasy, a po dwóch
latach inżyniera klasy IX. Od 1840 r. był kolejno inżynierem w powiatach: sieradzkim,
konińskim, łęczyckim i gostynińskim. Obejmując w 1857 r. urząd inżyniera
w Łowiczu, posiadał tytuł asesora kolegialnego i pobierał roczną pensję
w wysokości 450 rb. 59 W grudniu 1871 r. złożył wniosek o przejście na emeryturę
i wyprowadził się z Łowicza do swych dóbr Brzozówka. Trzy lata później zmarł
w miejscowości Kazuń Polski, niedaleko Nowego Dworu Mazowieckiego 60 .
Przegląd materiałów archiwalnych do działalności służb budowlano-inżynierskich
w Łowiczu i powiecie łowickim wypada rozpocząć od AGAD w Warszawie,
które gromadzi w swym zasobie m.in. akta centralnych władz z czasów
zaborów. W dokumentacji zespołu Komisji Województwa Mazowieckiego,
noszącej od 1837 r. nazwę Rządu Gubernialnego Mazowieckiego, a w 1844 r.
przemianowanej na Rząd Gubernialny Warszawski, znajdują się akta personalne
urzędników zatrudnionych na różnych szczeblach administracji.
Są wśród nich również teczki osobowe pierwszych pięciu urzędujących w Łowiczu
budowniczych architektów obwodu sochaczewskiego (następnie powiatu
łowickiego) oraz inżyniera powiatowego Juliana Bagniewskiego 61 . Zawierają
one ankiety o przebiegu służby, nominacje i awanse na stanowiska, pisma o przeniesieniach,
raporty władz zwierzchnich oraz odpowiedzi na skargi i zażalenia,
podania o urlopy, świadectwa lekarskie oraz dane na temat stanu majątkowego
i rodziny. Materiały te pozwalają na prześledzenie kariery urzędniczej osób zatrudnionych
w służbie budowlano-inżynierskiej w czasach Królestwa Polskiego
i później, wnoszą też wiele interesujących szczegółów w charakterystykę ich
umiejętności i dokonań.
Wobec zniszczenia wspominanych na początku akt Wydziału Przemysłu
i Kunsztów z zespołu Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych, szczególnej
wartości do badań nad działalnością służb budowlano-inżynierskich nabierają
uratowane z pożogi wojennej akta jej Sekcji Miast. W dokumentacji KRSW, będącej
głównym organem kierującym administracją Królestwa Polskiego, są one
ułożone wg obowiązującego w latach 1844–1867 podziału kraju na gubernie,
58
AGAD, KWM, sygn. 59.
59
Ibidem.
60
J. Bagniewski był właścicielem kilku nieruchomości w Łowiczu przy ulicach Podrzecznej
i Długiej; zob.: APW OŁ, Kancelaria Romana Wolskiego, rejenta przy Sądzie Pokoju w Łowiczu
(cyt. dalej: Kancelaria R. Wolskiego), 1866, sygn. 35 oraz Księgi i akta hipoteczne, sygn. 2131–2132,
2506.
61
AGAD, KWM, sygn. 59, 758, 973, 1768, 2137, 2739.