ARCHEION

644 PRZEGLĄD CZASOPISM
to postulować już od końca drugiego dziesięciolecia XIX w. jako alternatywy dla
stosowanego w nich powszechnie sposobu kształtowania struktury zasobu wg
zasady pertynencji bądź kryterium rzeczowego (wg tzw. materii), jednakże jego
koncepcja zasady proweniencji, wyrażona w obu memoriałach (z 1881 i 1884),
jest w porównaniu z wcześniejszymi wypowiedziami na ten temat „najbardziej
przemyślana, o precyzyjnie zarysowanej zawartości i dopracowanych dyspozycjach
dla praktyki”. Według Neitmanna przełomowość koncepcji Lehmanna polega
na tym, że przewyższa ona przemyślenia poprzedników, np. bibliotekarza
Friedricha Wilkena (1819, 1821) czy archiwistów działających w pierwszej połowie
XIX w. w Archiwum Prowincjonalnym w Magdeburgu. Ta wyższość polega
na tym, że Lehmann potrafił połączyć postulaty administracji, historyków
i archiwistów, bo uświadomił sobie równoważność celów, które chcieli za ich
pomocą osiągnąć. Ponadto jasno zdefiniował zasadę proweniencji jako zasadę
poszanowania struktury administracyjnej (Behördenprovenienz), szczegółowo
opisał jej skutki dla tworzenia zespołów i ich wewnętrznej struktury oraz wyciągnął
z niej wnioski dla tektoniki zasobów archiwalnych i właściwości terytorialnych
archiwów.
Trzeci tekst w dziale „Archiwistyka — teoria i praktyka”, autorstwa dr. Joachima
Kempera z Archiwum Państwowego w Monachium (Staatsarchiv München),
jest prezentacją nowych wytycznych do sporządzania regestów dokumentów,
które obecnie są stosowane w bawarskich archiwach państwowych (Neue
Richtlinien der staatlichen Archive Bayerns für die Erstellung von Urkundenregesten,
s. 209–221). Wytyczne (wg stanu na dzień 7 stycznia 2009 r.) stanowią
część tekstu (s. 214–221). Ich autorami są: dr Daniel Burger (Staatsarchiv
Nürnberg), dr Christian Kruse (Generalna Dyrekcja Bawarskich Archiwów Państwowych)
i dr Joachim Kemper. Nowe wytyczne do regestowania dokumentów
zastąpiły dotychczasowe, które obowiązywały od 1965 r. Powstały one w związku
z projektem digitalizacji i prezentacji w Internecie zbioru dokumentów Bawarskiego
Głównego Archiwum Państwowego.
Czwarty tekst w tym dziale, pióra dr Adelheid Krah z Instytutu Historii Uniwersytetu
w Wiedniu (Universität Wien, Institut für Geschichte), to prezentacja
wirtualnego archiwum dokumentów zgromadzonych w archiwach Europy pod
nazwą Monasterium.net („Monasterium.net” — das virtuelle Urkundenarchiv
Europas. Möglichkeiten der Bereitstellung und Erschließung von Urkundenbeständen,
s. 221–246). Projekt rozwinął się z realizowanego od końca lat 90.
XX w. na terenie diecezji St. Polten (Dolna Austria), projektu digitalizacji i tworzenia
wirtualnego archiwum źródeł proweniencji kościelnej. Z czasem przekształcił
się w projekt międzynarodowy: objęto nim zbiory archiwów kościelnych
oraz archiwów państwowych węgierskich, słowackich, czeskich i bawarskich.
Uczestniczące w projekcie archiwa, których przedstawiciele od 2006 r. spotykali
się cyklicznie co sześć miesięcy, powołały w końcu konsorcjum, którego celem
jest m.in. pomoc archiwom i pokrewnym instytucjom w zarządzaniu archiwalia-