ARCHEION

PODSTAWY WSPÓŁPRACY PAŃSTWOWEJ SŁUŻBY ARCHIWALNEJ W POLSCE…
157
spolitą Polską podpisany 28 lipca 1993 r. i ratyfikowany 23 lutego 1998 r.
(konkordat) 17 .
Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania
stwarza, od czasu transformacji ustrojowej w Polsce, możliwość prowadzenia
działalności kulturowej przez Kościoły i związki wyznaniowe 18 . Poszczególne
ustawy regulujące stosunek państwa do konkretnych podmiotów konfesyjnych
zawierają artykuł deklarujący współdziałanie stron w zakresie ochrony, konserwacji,
udostępniania i upowszechniania archiwaliów będących własnością wspólnot
religijnych. Został on zapisany w jednakowym brzmieniu w dziale poświęconym
gwarantowanemu przez państwo prawu wolności Kościołów i związków
wyznaniowych w zakresie rozwoju własnej kultury religijnej 19 . Ponadto w tych
dokumentach prawnych znalazł się paragraf mówiący o możliwości udzielenia
przez państwo dotacji na ochronę i utrzymanie dóbr kultury będących własnością
Kościołów i związków wyznaniowych. Potwierdzenie tych norm prawnych
znalazło swoje odzwierciedlenie w art. 22 ust. 4 konkordatu. Gwarancja konkordatowa
w zakresie finansowej pomocy państwowej ma charakter relatywny,
wyrażony „miarą możliwości” fiskalnych państwa 20 .
W art. 25 p. 2 konkordatu znajduje się zapis o określeniu wspólnych zasad
udostępniania dóbr kultury będących w posiadaniu Kościoła rzymskokatolickiego.
Regulacje te powinny opracować władze państwowe we współpracy
17
Dz.U. 1998, nr 51, poz. 318.
18
Por.: art. 26.
19
„Instytucje państwowe, samorządowe i kościelne współdziałają w ochronie, konserwacji, udostępnianiu
i upowszechnianiu zabytków architektury kościelnej i sztuki sakralnej oraz ich dokumentacji,
muzeów, archiwów i bibliotek, będących własnością kościelną, a także dzieł kultury i sztuki o motywach
religijnych, stanowiących ważną część dziedzictwa kultury polskiej” (Ustawa z dnia 17 maja
1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1989, nr 29,
poz. 154, ze zm., art. 51; Ustawa z dnia 4 lipca 1991 r. o stosunku Państwa do Polskiego Autokefalicznego
Kościoła Prawosławnego, Dz.U. 1991, nr 66, poz. 287, ze zm., art. 38; Ustawa z dnia 13 maja
1994 r. o stosunku Państwa do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Rzeczypospolitej Polskiej,
Dz.U. 1994, nr 73, poz. 324, ze zm., art. 15; Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa
do Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1995, nr 97,
poz. 479, art. 27; Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Starokatolickiego
Mariawitów w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1997, nr 41, poz. 253 ze zm., art. 24; Ustawa
z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego Mariawitów w Rzeczypospolitej
Polskiej, Dz.U. 1997, nr 41, poz. 252 ze zm., art. 22; Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku
Państwa do Kościoła Polskokatolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1995, nr 97, poz. 482
ze zm., art. 25; Ustawa z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Adwentystów
Dnia Siódmego w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1995, nr 97, poz. 481 ze zm., art. 26; Ustawa
z dnia 30 czerwca 1995 r. o stosunku Państwa do Kościoła Chrześcijan Baptystów w Rzeczypospolitej
Polskiej, Dz.U. 1995, nr 97, poz. 480 ze zm., art. 31; Ustawa z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa
do gmin żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej, Dz.U. 1997, nr 41, poz. 251, art. 21; Ustawa
z dnia 20 lutego 1997 r. o stosunku Państwa do Kościoła Zielonoświątkowego w Rzeczypospolitej
Polskiej, Dz.U. 1997, nr 41, poz. 254 ze zm., art. 27.
20
J. Krukowski, Konkordat, s. 179–180.