ARCHEION

228 RAFAŁ CHAŁOŃSKI
ne oraz inne niepaństwowe jednostki organizacyjne, jak również Kościoły
i związki wyznaniowe.
Jednostki organizacyjne państwowej sieci archiwalnej, w myśl art. 11 ustawy
archiwalnej, mogą przyjmować na przechowanie materiały archiwalne będące
własnością bądź na podstawie innego tytułu pozostające w posiadaniu niepaństwowych
jednostek organizacyjnych oraz osób fizycznych.
Materiały archiwalne wchodzące do ewidencjonowanego niepaństwowego
zasobu archiwalnego, zgodnie z art. 8 ustawy archiwalnej, nie mogą być zbywane,
natomiast ich przejście na własność państwa następuje zgodnie z art. 44
ustawy archiwalnej, który stanowi, iż z chwilą ustania działalności niepaństwowych
jednostek organizacyjnych, o których mowa w art. 42 ustawy
archiwalnej, ich materiały archiwalne stają się własnością państwa i wchodzą
do państwowego zasobu archiwalnego. Podlegają one przekazaniu do
właściwej jednostki państwowej sieci archiwalnej (tj. miejscowo właściwego
archiwum państwowego) wskazanej decyzją Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych. Materiały archiwalne mogą stać się własnością państwa,
z następstwami określonymi powyżej, na mocy decyzji właściwych organów
niepaństwowych jednostek organizacyjnych. Również mogą one być przekazane
w depozyt archiwom państwowym. Innymi słowy, możemy tutaj spotkać się
z trzema sytuacjami odnoszącymi się do przekazywania materiałów archiwalnych,
tworzących ewidencjonowany niepaństwowy zasób archiwalny, do archiwum
państwowego:
1) przekazanie materiałów archiwalnych na własność państwa (de facto archiwum
państwowego) z chwilą likwidacji niepaństwowej jednostki organizacyjnej,
2) przekazanie na własność państwa materiałów archiwalnych działającej,
niepaństwowej jednostki organizacyjnej na mocy decyzji właściwego jej
organu,
3) przekazanie w depozyt do archiwum państwowego materiałów archiwalnych
działającej, niepaństwowej jednostki organizacyjnej na mocy decyzji
właściwego jej organu.
Archiwa niepaństwowych jednostek organizacyjnych mogą obejmować również
zasób historyczny, tj. materiały archiwalne zgromadzone przez te archiwa
w przeszłości.
Współpracę archiwów niepaństwowych jednostek organizacyjnych z państwową
siecią archiwalną, czyli archiwami państwowymi, określają — w myśl
przepisu art. 45 ust. 4 ustawy archiwalnej — porozumienia zawarte między ich
właściwymi organami a ministrem właściwym ds. kultury i ochrony dziedzictwa
narodowego.
Z kolei zgodnie z art. 12 a ustawy archiwalnej dyrektor właściwego archiwum
państwowego może wydać decyzję o zabezpieczeniu materiałów archiwalnych
wchodzących do narodowego zasobu archiwalnego, tj. również niepaństwowego