ARCHEION

464 AGNIESZKA BARTOSZEWICZ, HENRYK BARTOSZEWICZ
Kopyla (2) 191 , Korelicz (2) 192 , Kowna (1) 193 , Lenina (1) 194 , Lubania (1) 195 , Lubczy
(1) 196 , Lubieszowa (1) 197 , Mińska (1) 198 , Mira (4) 199 , Romanowa (1) 200 , Starobina
(1) 201 , Świerzenia (1) 202 , Święcian (1) 203 , Uszycy (2) 204 , Wierzbowca (2) 205 .
Przyjmując jako wyróżnik zasięg terytorialny, mapy te można podzielić na obejmujące:
1. całe miasto (w granicach administracyjnych lub w granicach zabudowy),
2. znaczną część miasta, 3. miasto i terytoria przedmiejskie, 4. miasto
i jego własność ziemską. Największą wartość poznawczą posiadają kartografika
sporządzone w większej skali i o najbogatszej treści, na których szczegółowo
przedstawiono: hydrografię, sieć komunikacyjną, zagospodarowanie terenu, podziały
własnościowe i zabudowę. Ważnym elementem mapy wielkoskalowej
miasta jest także legenda. Uwzględniając te kryteria, można wyróżnić kilka najbardziej
wartościowych spośród wymienionych wyżej 34 kartografików miast
ziem wschodnich Rzeczypospolitej sporządzonych na początku XIX w.
Cztery mapy Głebokiego są ważnym źródłem do dziejów miasta, ale ukazują
tylko obraz kartograficzny jego północnej części, należącej do Radziwiłłów 206 .
Trzy z nich zostały wykonane w 1811 r. przez komornika powiatu dzisneńskiego,
a czwarty w 1831 r. przez komornika granicznego powiatu słuckiego i geometrę
dóbr radziwiłłowskich Józefa Paszkiewicza. Kartografika te pozwalają na
odtworzenie sytuacji miasta, zabudowy i zagospodarowania jego części radziwiłłowskiej
oraz jej własności ziemskiej w końcu XVIII i na początku XIX w. 207
Podobną wartość poznawczą posiadają cztery mapy Kojdanowa. Dwie z nich,
obejmujące zasięgiem miasto i jego grunty, sporządził w 1818 r. Józef Paszkiewicz,
w skali ok. 1:3300 i w skali ok. 1:18 000. W 1835 r. komornik powiatu
191
AGAD, Zb. Kart. 452–40; 452–41.
192
AGAD, Zb. Kart. 426–3; 452–42.
193
AGAD, Zb. Kart. 452–47.
194
AGAD, Zb. Kart. 428–2.
195
AGAD, Zb. Kart. 452–48.
196
AGAD, Zb. Kart. 417–46; zob. przyp. 185.
197
AGAD, Zb. Kart. 82–5.
198
AGAD, Zb. Kart. 302–22.
199
AGAD, Zb. Kart. 431–21; 432–1, ark. 1–9; 452–31; 452–51.
200
AGAD, Zb. Kart. 441–28.
201
AGAD, Zb. Kart. 443–1.
202
AGAD, Zb. Kart. 452–17.
203
AGAD, Zb. Kart. 77–10.
204
AGAD, Zb. Kart. 114–3; 114–34.
205
AGAD, Zb. Kart. 114–13; 114–11.
206
Część południową Głębokiego otrzymali w 1643 r., na mocy testamentu Józefa Korsaka, ówczesnego
właściciela miasta, karmelici bosi.
207
A. Bartoszewicz, H. Bartoszewicz, Obraz kartograficzny miast i miasteczek radziwiłłowskich
w końcu XVIII i w pierwszej połowie XIX w., „Miscellanea Historico-Archivistica” 2000, t. 11, s. 201.