ARCHEION

412 JANUSZ GRABOWSKI
książęcym i za zgodą Barbary Aleksandrówny, wdowy po Bolesławie IV i regentki
Mazowsza wschodniego, został wychowawcą jej najmłodszych synów:
Bolesława V i Janusza II. W 1465 r., z prezenty Konrada III, sprawującego władzę
wraz z matką Barbarą na Mazowszu (w imieniu młodszych braci), został
plebanem w Radzikowie 52 . Po podziale Mazowsza (3 kwietnia 1471) nadal był
związany z dworem najmłodszych Bolesławowiców oraz z ich wspólną kancelarią,
którą kierował Jan Słęka z Główczyna. Po jego śmierci (20 lipca 1471)
Piotr awansował na szefa kancelarii swoich byłych wychowanków. Nominację
na kanclerstwo otrzymał 1 sierpnia 1471 r., co odnotowano w Metryce Książęcej
53 . Szefem kancelarii Janusza II i Bolesława V był do 1481 r., z krótką przerwą
w 1478 r. 54 Jego współpracownikami w kancelarii byli m.in. Dziersław z Popielżyna,
pisarz książęcy do 1478 r. (następnie podkanclerzy Bolesława V), Stanisław
Lipski, podkanclerzy od 1481 r., oraz pisarze książęcy Marcin z Cieciorek
i Mikołaj z Lekowa. Zachowały się oryginalne księgi Metryki mazowieckiej
z okresu kanclerstwa Piotra Chodkowskiego. Są to Metryka nr 6, obejmująca
m.in. rejestry czynności prawnych księcia Janusza II w dzielnicy ciechanowsko
-łomżyńskiej z lat 1471–1481 55 i Metryka nr 9, zawierająca rejestry czynności
prawnych księcia Bolesława V dla dzielnicy warszawskiej od 1471 r. 56 Będąc
szefem kancelarii, prowadził nie tylko Metrykę, ale również księgę skarbową
dworu książęcego. Zachowały się wpisy z lat 1477–1481, prowadzone przez
Chodkowskiego; po jego wyborze na biskupstwo płockie rejestry skarbowe prowadził
podkanclerzy Stanisław Lipski. Pierwsza część księgi jest znacznie bardziej
przejrzysta niż część druga. W rachunkach tych panuje, jak na ówczesne
czasy, duża systematyka w pierwszym rzędzie wpływów i wydatków. Polega
ona na tym, że wpływy zapisywane były na osobnych kartach, wg kolejności
wpłacania, a bezpośrednio pod nimi wpisywano wszystkie wydatki w porządku
chronologicznym. Praca w kancelarii i protekcja książęca przyniosła mu liczne
beneficja i dochody. Został proboszczem w Makowie, Czersku i Troszynie 57 ,
i arabskich w Bibliotece Załuskich; na temat Uniwersytetu w Bolonii zob. m.in.: A. Sorbelli, Storia
della Università di Bologna, t. 1, Il Medioevo (secc. XI–XV), Bologna 1944; G.B. Pighi, L`Università di
Bologna — Uniwersytet w Bolonii [w:] Natio Polona. Le Universitata in Italia e in Polonia (secc. XIII
–XX) — Uniwersytety w Polsce i we Włoszech (wieki XIII–XX), Kraków–Wrocław 1990, Roma–Perugia
1991, s. 71–81.
52
SHGZW, s. 9.
53
AGAD, MK 6, k. 1d.
54
W 1478 r. Bolesław V (po ślubie z Anną Radzanowską) utworzył własną kancelarię, powierzając
urząd kanclerski Janowi Radzanowskiemu; zob. na ten temat: J. Grabowski, Dynastia Piastów
mazowieckich, s. 491–492.
55
AGAD, MK 6; A. Wolff, Metryka, s. 55–56.
56
AGAD, MK 9; A. Wolff, Metryka, s. 56–57.
57
Troszyn był starą osadą książęcą, w której znajdował się ceniony dwór myśliwski; parafia została
erygowana w połowie XIV w.; Bullarium Poloniae, wyd. I. Sułkowska-Kuraś, S. Kuraś, przy
współpracy J. Smołuchy i P. Stanko, Rzym–Lublin 2006, nr 570, 574; na temat miejscowości i parafii