ARCHEION

A R C H I W O Z N A W S T W O
ARCHEION, T. CXV
WARSZAWA 2014
WOŁODIMIR DOLINOWSKI
(Ukraina)
GROMADZENIE ZBIORÓW ARCHIWUM BERNARDYŃSKIEGO
WE LWOWIE W LATACH 1784–1933
Wskutek reformy sądownictwa, polegającej na zniesieniu sądów grodzkich
i ziemskich w Galicji w 1783 r. i powołaniu nowych sądów szlacheckich (fora
nobilia), stare akta sądowe utraciły swoje znaczenie praktyczne. Na podstawie
rozporządzenia Trybunału Krajowego z 27 grudnia 1783 r. dokumentację archiwalną
sądów przewieziono do Lwowa i złożono w byłym budynku biblioteki
klasztoru bernardyńskiego (stąd druga nazwa archiwum). Na tej podstawie
utworzono w 1784 r. archiwum pod oficjalną nazwą Caesareo-regium antiquorum
actorum terrestrium et castrensium Galiciensium tum corroborationis documentorum
offi cium (Urząd cesarsko-królewski dawnych galicyjskich akt grodzkich
i ziemskich i korroboracji dokumentów), a jego rejentem (regens actorum
antiquorum) mianowano 9 grudnia 1784 r. Antoniego Poletyłę, który wcześniej
zarządzał aktami dawnymi Tabuli Krajowej — urzędu ewidencji nieruchomości
1 . Dekret cesarski z 26 października 1784 r. wprowadzający nowe zasady po-
1
Centralne Państwowe Archiwum Historyczne Ukrainy we Lwowie (cyt. dalej: CPAHL Ukrainy),
f. 145 (Zemśkyj archiw u Lwowi), op. 1, spr. 9, k. 13 zw.; f. 146 (Gałyckie namisnyctwo,
m. Lwiw), op. 2, spr. 16, k. 70; zob. także: N.F. Wradij, Centralnyj derżawnyj istorycznyj archiw URSR
u m. Lwowii [w:] Tretia republikańska naukowa konferencija z archiwoznawstwa ta inszych specialnych
historycznych dyscyplin. Persza sekcija: Archiwoznawstwo, Кyjiv 1968, s. 24; edem, Z istorii wynyknennia
archiwów u m. Lwowi, „Naukowo-informacijnyj biułeteń archiwnogo uprawlinnia URSR” 1963, t. 4, s. 11,
14; O. Кupczynśkyj, Zemśki ta grodśki sudowo-administratywni dokumentalni fondy Lwowa, Kyjiv 1998 r.,
s. 12; Centralnyj derżawnyj istorycznyj archiw Ukrainy, m. Lviv. Putivnyk, awtory uporiadnyky: О. Gniewyszewa,
U. Jedlinśka, D. Pelc ta in, Derżkomarchiw Ukrajiny, CDIA Ukrajiny, m. Lwiw, Lviv–Kyjiv
2001, s. 10; N. Cariowa, Księgi sądowe lwowskie: historia zbiorów, perspektywy wykorzystania, „Miscellanea
Historico-Archivistica” 1999, t. 10, s. 58; E. Chwalewik, Archiwum Ziemskie [w:] Zbiory polskie. Archiwa,
biblioteki, gabinety, muzea i inne zbiory pamiątek przeszłości w ojczyźnie i na obczyźnie w porządku
alfabetycznym wg miejscowości ułożone, t. 1, Warszawa–Kraków 1926, s. 373; P. Dąbkowski, Аrchiwum
krajowe akt grodzkich i ziemskich [w:] Pokłosie z dwudziestu lat pracy naukowej. Zebrane 1897–1917,
Lwów 1917, s. 68; S. Schneider, Archiwa [w:] Encyklopedya do krajoznawstwa Galicyi, t. 1, Lwów 1871,
s. 146; S. Sochaniewicz, Archiwum krajowe aktów grodzkich i ziemskich we Lwowie, Lwów 1912, s. 33;
А. Tomczak, Zarys dziejów archiwów polskich, wyd. 2 popr. i rozsz., Toruń 1982. s. 127.