ARCHEION

ŹRÓDŁA KARTOGRAFICZNE DO DZIEJÓW ZIEM WSCHODNICH…
457
Izabeli z Czartoryskich Lubomirskiej, a wsiami Horodnia i Krzywe, położonymi
w dobrach Wiktora Baworowskiego. Pierwszą z map sporządził w 1791 r.
geometra przysięgły Trybunału Koronnego Lwowskiego Jan Korczyński w skali
ok. 1:16 000. Obejmuje ona swoim zasięgiem terytorium między miastami Grzymałów
i Skałat 149 . Trzy lata później, w czerwcu 1794 r., J. Korczyński sporządził
następne dwie mapy dotyczące tegoż sporu. Obie obejmują ten sam teren co
mapa z 1791 r., między Grzymałowem i Skałatem. Zostały one wykonane w tej
samej skali, ok. 1:16 000. W stosunku do mapy z 1791 r. zmianie uległa jedynie
orientacja — z południowej na północną. Większy jest zasięg map w kierunku
miasta Skałat, oznaczonego na mapach z 1794 r., którego nie obejmuje mapa
z 1791 r. 150 We wrześniu 1794 r. powstała ostatnia z czterech zachowanych map
sporu granicznego między dobrami Lubomirskiej a dobrami Baworowskiego,
sporządzona przez geometrę przysięgłego Trybunału Koronnego Lwowskiego
Antoniego Ditiuk Jędrzejowskiego. Zasięg terytorialny mapy jest analogiczny
jak map wykonanych trzy miesiące wcześniej, mniejsza jest tylko skala —
1:40 000. Natomiast mapa autorstwa Jędrzejowskiego została zaopatrzona w bogatą
legendę (ryc. 10) 151 .
W grupie kartografików pochodzących z archiwów rodowych odnotować
trzeba jeszcze dwie mapy sporów granicznych. W 1787 r. oficer Korpusu Artylerii
por. Krystian de Bergman sporządził kopię planu granicy między wsią
Tylwaka, należącą do dóbr Karola Stanisława Radziwiłła, a wsią Baszkowiec,
stanowiącą własność Jakuba Kamieńskiego, położonymi w powiecie krzemienieckim.
Oryginał powstał w 1786 r., a jego autorem był geometra przysięgły
Franciszek Okrzyc Wątróbka 152 . Kopię wykonano w skali ok. 1:10 000 153 . W kopii
z 1788 r., autorstwa geometry królewskiego Piotra Korcz-Morkowskiego,
zachowała się także mapa spornej granicy między dobrami Zahorce Wilhelma
Denisko a dobrami Pańkowce Karola Stanisława Radziwiłła, położonymi w powiecie
krzemienieckim. Autorem oryginału z 1781 r. był geometra przysięgły
Szymon Szpilowski. Kopię, sporządzoną w skali ok. 1:10 000, cechuje duża
precyzja rysunku, co świadczy o dużej fachowości kartograficznej jej autora 154 .
Fundamentalne znaczenie dla obrazu kartograficznego ziem wschodnich od
XVII do początku XIX w. mają mapy wielkoskalowe miast. W zasobie AGAD
znajduje się kilkadziesiąt kartografików miejskich dotyczących terytorium Wielkiego
Księstwa Litewskiego i województw wschodnich Korony z tego okresu.
149
AGAD, Zb. Kart. 454–7.
150
AGAD, Zb. Kart. 454–5, Zb. Kart. 454–6.
151
AGAD, Zb. Kart. 454–4.
152
Wcześniej wystąpiły trudności w poprawnym odczytaniu daty powstania kopii i oryginału,
które spowodowały błędne datowanie mapy; H. Bartoszewicz, Kartografika radziwiłłowskie, s. 124;
idem, Z dziejów kartografii, s. 30.
153
AGAD, Zb. Kart. 446–27.
154
AGAD, Zb. Kart. 448–36.