ARCHEION

OMÓWIENIA I RECENZJE
583
za istotne rozwinięcie poruszonej w książce kwestii rejestrowania i funkcjonowania
jednostek kancelaryjnych w obrębie kancelarii sądów wojskowych.
Sprostowania wymagają informacje dotyczące struktury sądownictwa wojskowego
(s. 65 i 85), gdyż podają one niedokładne dane o jednostkach sądownictwa 10 .
Na podstawie materiałów archiwalnych odnalezionych w wyniku dodatkowej
kwerendy udało się ustalić, iż w budynku przy ulicy Kochanowskiego 4, o którym
wspomina R. Leśkiewicz (s. 121), WSR zajmował 13 pokoi na drugim i trzecim
piętrze, spośród których dwa pomieszczenia przystosowano do prowadzenia rozpraw.
Kancelaria tajna oraz pokój dla oskarżonych mieściły się na trzecim piętrze 11 .
Na wyposażeniu sądu znajdowało się bardzo dużo różnego rodzaju sprzętu biurowego,
w tym: 6 różnych biurek, 18 stołów kancelaryjnych, 3 stoliki (w tym 2 pod
maszyny do pisania), 21 szaf kancelaryjnych i 2 biblioteczne, 10 foteli, 42 krzesła
różnej konstrukcji, 102 taborety, 3 łóżka koszarowe, sprzęt przeciwpożarowy
(2 hydropulty, 2 gaśnice pyłowe, 2 wiadra blaszane), a ponadto dużo innego sprzętu,
jak siekiera, łopaty, 2 maszyny do pisania, powielacz, dziurkacz 12 .
Jak wynika ze sprawozdań miesięcznych WSO w Poznaniu, z chwilą zorganizowania
WSR prawie wszyscy pracownicy merytoryczni (sędziowie i sekretarze)
zostali przeniesieni służbowo do tego sądu, a obie jednostki funkcjonowały w tych
samych pomieszczeniach w budynku przy ulicy Wyspiańskiego 2 aż do kwietnia
1946 r. 13 Prezes WSO w Poznaniu brał zresztą udział w negocjacjach dotyczących
przydziału budynku przy ulicy Kochanowskiego WSR w Poznaniu 14 .
Podrozdział poświęcony inspekcjom i kontrolom powinien, moim zdaniem,
zostać w następnym wydaniu poszerzony. W dokumentacji po Najwyższym Sądzie
Wojskowym przechowywanym w Archium MON znajdują się teczki po-
10
W drugiej połowie 1945 r. funkcjonowało 40 sądów wojskowych, prócz wymienionych przez
R. Leśkiewicza były to: Wojskowy Sąd 1 Szkolnej Dywizji Piechoty (powołany w połowie maja
1945 r., przeformowany we wrześniu 1945 r. w Wojskowy Sąd 18 Dywizji Piechoty) oraz Wojskowy
Sąd 1 Dywizji Rolno-Gospodarczej (działał od lipca 1945 do marca 1946 r.); w 1945 r. funkcjonował
w Poznaniu jedynie Sąd Poznańskiego Okręgu Wojskowego, por.: M. Zaborski, op.cit., s. 199–200;
B. Dzięcioł, Wojskowy Sąd Polowy 1 Szkolnej Dywizji Piechoty, WiH, MiD, IV/96/170; idem, Wojskowy
Sąd Polowy 1 Dywizji Rolno-Gospodarczej, WiH, MiD, IV/96/172 — obecnie CAW, w opracowaniu;
błąd powtórzono za J. Żelazko, „Ludowa sprawiedliwość”. Skazani przez Wojskowy Sąd
Rejonowy w Łodzi (1946–1955), Łódź 2007, s. 126; więcej o Sądzie Poznańskiego Okręgu Wojskowego
zob.: T. Karpiński, Wojskowy Sąd Okręgowy nr III w Poznaniu (1945–1949) — dzieje urzędu
i registratury, „Przegląd Archiwalny Instytutu Pamięci Narodowej” 2013, t. 6.
11
Archiwum Ministerstwa Obrony Narodowej (AMON) 161/91/3633, Departament Służby Sprawiedliwości
Ministerstwa Obrony Narodowej (DSS MON), teczka nr 0017/48, Inspekcje wojskowych
sądów i prokuratur, protokół z inspekcji WSR w Poznaniu w dniach 10–12 VIII 1948 r., k. 424;
protokół kontroli kancelarii tajnej z dnia 26 I 1948 r., k. 236–237.
12
AMON 161/91/3648, DSS MON, teczka nr 0015/49, Protokoły zdawczo-odbiorcze, t. 1,
k. 293–294.
13
IPN BU 807/12, WSO III Poznań, teczka nr 009/46, Sprawozdania WSO, t. 1, k. 41.
14
Ibidem, k. 25.