ARCHEION

578 OMÓWIENIA I RECENZJE
by kariera pojęcia „digitalizacja” czy zastąpienie terminu „inwentaryzacja” pojęciem
„opis archiwaliów”. Dostrzega autorka także odwrotny poniekąd kierunek
terminologiczny — przejmowanie przez informatykę na swój użytek terminów
archiwalnych. Zamyka ten ważny podrozdział krótka prezentacja wybranych stanowisk
w sprawie archiwizowania zawartości Internetu, sposobów zabezpieczania
tych potężnych zasobów informacji. Sięga autorka do kilku polskich opracowań
(A. Kłębczyka, M. Jędralskiej, K. Gmerka), cytuje także materiały dostępne
w sieci. Specjalną uwagę poświęca amerykańskim propozycjom Howarda Bessera
wprowadzenia konkretnych (pięciu) zasad zachowania informacji cyfrowej.
Ostatni podrozdział pokazuje globalną perspektywę rozwoju kultury dokumentacyjnej,
oddziałującą na społeczeństwo i gospodarkę za pośrednictwem wielopasmowej
informacji. Spośród mnożących się w literaturze definicji autorka eksponuje
tę, która jej zdaniem jest „najbardziej adekwatna” (s. 221) dla kultury dokumentacyjnej.
Przyjmuje mianowicie za Piotrem Sienkiewiczem, że „globalizacja
to proces modernizacji świata w warunkach cywilizacji informacyjnej (społeczeństwa
informacyjnego)”. Cywilizacji — dodaje Anthony Giddens — obejmującej
zarówno rozległą sferę światowej współzależności ekonomicznej, jak i powiązań
kulturowo-politycznych. Archiwa państwowe czują się szczególnie zobowiązane,
by w tej totalnej, wirtualnej koegzystencji podtrzymać swoją historyczną rangę,
precyzując zakres swoich współczesnych powinności — współpracy z archiwami
społecznymi, a także prywatnymi inicjatywami zabezpieczania informacji.
Specjalną rolę w rozwoju kultury dokumentacyjnej przypisuje autorka Unii
Europejskiej, będącej dla Polski nie tylko merytoryczną, bezpośrednią inspiracją,
lecz i naturalnym łącznikiem w globalnej wymianie informacji. Sądzę, że wątek
ten wymaga dodatkowego komentarza. Zasadnym oczywiście jest odwołanie się
autorki do J.M. Domenecha, który w początkach narodzin UE napisał książkę
o europejskim „wyzwaniu do kultury” (druk polski: 1992). Warto przypomnieć
jednak, że na przełomie stuleci zdecydowanie włączyli się do studiów nad problemem
archiwów wirtualnych autorzy brytyjscy i niemieccy. Wiele (w zasadzie
większość) opracowań zamieszczonych jest w Internecie. Najbliższą perspektywę
badawczą zdają się wyznaczać m.in. prace M. Terchuerena z 2006 r., traktujące
archiwum elektroniczne jako system teleinformatyczny, czy W. Bruebacha,
piszącego w 2012 r. o Otwartym Systemie Informacyjnym. Rośnie jednocześnie
zainteresowanie zagadnieniem przejmowania, po pełnym zautomatyzowaniu,
nowych archiwaliów (np. M. Manke i R. Wiese, Siegeburg 2010). O możliwościach
sprawnego udostępniania zasobu internetowego pisze z kolei W. Brown
(Londyn 2009), a kwestią wpływu elektronicznego przetwarzania danych na
przechowywanie zasobu archiwalnego zajmują się m.in. R. Harvey i L.A. Millar,
którzy niemal równocześnie ogłosili swoje prace (Londyn 2010).
Jeśli dobrze odczytuję intencje autorki, omawiany podrozdział pełnić ma rolę
całościowego podsumowania, wyłonienia z procesu rozwojowego kultury dokumentacyjnej
najbardziej perspektywicznych przesłanek do kolejnych studiów.