ARCHEION

OMÓWIENIA I RECENZJE
577
i potrzeby organizacji, w której będą stosowane”. Potrzeby, których spełnienie
jest możliwe dzięki dokumentacji zawierającej informację niezbędną do podejmowania,
zgodnej z funkcjami danej organizacji, decyzji.
Te ważne, nowatorskie rozważania zachęcają do dyskusji, budzić mogą też
dodatkowe, dalekie od współczesności skojarzenia, np. w postaci dziewiętnastowiecznych
pomysłów biuralistycznych. W. Roman, przewidując zapewne taką
ewentualność, stara się konsekwentnie podtrzymywać przyjętą przez siebie wykładnię.
Skupia się na tłumaczeniu znaczenia dla zarządzania dokumentacją rozwiązań
informatycznych, zapewniających w rezultacie dostęp do każdego elektronicznego
dokumentu (w kancelarii i archiwum bieżącym) z każdego komputera
mającego dostęp do Internetu. Dzięki temu kancelaryjny kompleks kulturowy
otrzymuje na bieżąco nowe, inspirujące impulsy. Autorka ma oczywiście również
świadomość powstających tu znaków zapytania. Kancelaria — biuro, bezpośrednio
związane z bieżącym systemem decyzyjnym zarówno w początkach
dziewiętnastowiecznych „biuralistycznych reform”, jak i dwudziestowiecznej
„rewolucji elektronicznej”, znalazły się na linii frontu. Archiwa, z natury rzeczy
zintegrowane informacyjnie z kancelariami (w zakresie zabezpieczania dokumentacji),
musiały także odnajdywać drogę do nowej kultury dokumentacyjnej,
a tym samym kreować równocześnie nową kulturę archiwalną.
Sprawom tym poświęcony jest czwarty podrozdział, mówiący o cyfryzacji
archiwów i archiwach cyfrowych. Ich rozwój powinien, w przekonaniu autorki,
prowadzić właśnie do zjawiska zbliżenia reguł postępowania obu kompleksów
kulturowych — kancelaryjnego i archiwalnego. Decydującym, wspólnym wyznacznikiem
nowych możliwości ich funkcjonowania stawała się (wspominana
już) nieograniczona dostępność (zaraz po wytworzeniu) dokumentu elektronicznego.
Podrozdział przedstawia pokrótce drogę rosnącego zastosowania komputera,
służącego do przetwarzania i wyszukiwania informacji, by z czasem coraz
lepiej mogła być wykorzystywana pamięć komputera do tworzenia baz danych
i systemów baz danych. Autorka nawiązuje do sygnalizowanych coraz częściej
obaw o trwałość digitalizowanych pospiesznie dokumentów. Poświęca tej kwestii
wiele miejsca, opowiadając się za jak najwcześniejszym stosowaniem środków
zaradczych, tj. już w momencie powstawania dokumentów.
Podrozdział nie określa stopnia uczestnictwa w procesie akto- i archiwotwórczym
urzędników i archiwistów. Wyraźnie natomiast akcentuje kierunki modyfikacji
zakresu działania archiwistów, świadomych możliwości czynnej partycypacji
w pełnym obiegu dokumentacji, a nie tylko w jego końcowej fazie.
Dodajmy, że poszerzony zakres uczestnictwa archiwów zapowiadano na długo
przed epoką komputerową — czynił to już H.O. Meisner (Aktenkunde, 1935).
Wirtualizacja daje jednak możliwość daleko bardziej bezpośredniego, twórczego
poniekąd, współuczestnictwa w tym procesie.
Istotnym uzupełnieniem są tu roztrząsania terminologiczne autorki, traktującej
archiwalny kompleks kulturowy jako wytwór epoki informatycznej, jak chociaż-