ARCHEION

120
ARTUR R. SYPUŁA
wanym stosuje się ogólne przepisy postępowania odwoławczego, uregulowane
w dekrecie prezydenta republiki z 24 listopada 1971 r. 25
Zachowaniu dóbr kultury we włoskim porządku prawnym służy przede
wszystkim zakaz ich niszczenia lub używania do celów niezgodnych z ich przeznaczeniem;
ponadto w odniesieniu do materiałów archiwalnych (prywatnych
i publicznych zespołów archiwalnych) obowiązuje zakaz ich podziału. Działania
tego rodzaju dopuszczalne są tylko za zezwoleniem dyrektora generalnego (verba
legis: ministerstwa) 26 . Ustawodawca wymaga zatem (art. 21 c. 1 — wymieniam
tylko rozwiązania specyficzne dla prywatnych materiałów archiwalnych)
uzyskania zgody tego organu na:
− przeprowadzenie podziału kolekcji, serii i zbiorów ( raccolte) 27 ,
− brakowanie dokumentacji, dla której wydano deklarację wartości kulturalnej,
− przekazanie innej osobie prawnej zespołów archiwalnych (tu jako: complessi
organici di documentazione), dla których wydano deklarację wartości
kulturalnej.
Zgody dyrektora generalnego wymaga także przemieszczenie materiałów
archiwalnych, o ile nie wiąże się ono ze zmianą siedziby dzierżyciela archiwaliów
28 . W takim wypadku wymaga się (art. 21c.2), by przed przemieszczeniem
archiwaliów zainteresowany podmiot poinformował o swoich planach organ
nadzoru (soprintendente), który w terminie 30 dni od daty doręczenia mu zawiadomienia
może określić warunki ich transportu w celu uniknięcia uszkodzenia
przedmiotowych archiwaliów.
Na prywatnych właścicielach, posiadaczach i dzierżycielach dokumentacji
(podobnie jak innych dóbr kultury) ciąży obowiązek ich zachowania w dobrym
stanie 29 . Zasadą jest, że prywatne osoby prawne o celach niezarobkowych, w tym
uznane prawnie podmioty kościelne (enti ecclesiastici), przechowują dobra kultury
w miejscu ich przeznaczenia na warunkach określonych przez organ nadzoru;
z zakresu działania tej zasady wyłączono jednak — co istotne w kontekście
przeprowadzanego rozpoznania — ich dokumentację bieżącą (art. 30c.2 — ar-
25
Decreto del Presidente della Reppublica 24 novembre 1971, n. 1199, semplificazione dei procedimenti
in materia di ricorsi amministrativi.
26
Kompetencja Dyrektora Generalnego wynika z treści art. 9 c. 2 lit. b. cytowanego już dekretu
prezydenckiego z 26 listopada 2007 r., n. 233.
27
Przez pojęcie raccolta archiwiści włoscy rozumieją zbiór archiwalny (por.: Manuale di archivistica,
s. 22).
28
Choć w ustawie mowa jedynie o dzierżycielu, traktuję to jako rodzaj skrótu myślowego legislatorów:
ograniczenie bowiem zakresu podmiotowego obowiązywania tego przepisu do dzierżycieli
(posiadaczy zależnych) nie wydaje się konstrukcyjnie uzasadnione. Na podstawie dyrektyw wykładni
funkcjonalnej przypuszczam, że omawiana regulacja dotyczy również właścicieli i posiadaczy samoistnych.
29
Art. 30 c. 3: I privati proprietari, possessori o detentori di beni culturali sono tenuti a garantirne
la conservazione.