ARCHEION

ARCHIWUM NARODOWE WE WSPÓŁCZESNYM SYSTEMIE PRAWNYM…
79
została powołana na czas nieokreślony 33 . Rolą komisji jest kontrola zarządzania
dokumentacją Kongresu oraz udzielanie rad w tym zakresie, nadzorowanie
transportu dokumentacji do budynków NARA, tworzenie pięcioletnich planów
zarządzania nią i jej zabezpieczania oraz przekazywanie raportów z działalności
Kongresowi. W celu wykonywania swoich obowiązków jej członkowie mogą
uczestniczyć w pracach Kongresu oraz uzyskiwać od agencji federalnych i stanowych
niezbędne informacje. Szefowie agencji federalnych zobowiązani są do
współpracy z komisją oraz udzielania jej potrzebnych informacji, gdy nie jest
to ze szkodą dla służby publicznej. W celu wspierania prac komisji Archiwista
Stanów Zjednoczonych może korzystać z usług opłacanych konsultantów i ekspertów
34 .
NARA obejmuje, jako jednostkę administracji federalnej, ustawa Inspector
General Act z 1978 r. W ramach NARA powołano Biuro Generalnego Inspektora
(Offi ce of Inspector General), który odpowiada za prowadzenie audytu i kontroli
w ramach jednostki 35 .
Jednolity system klasyfikacji, ochrony i odtajnienia informacji dotyczących
bezpieczeństwa narodowego zawiera rozporządzenie prezydenta USA — Classifi
ed National Security Information (Nr. 13526) z 29 grudnia 2009 r. 36 W myśl
tego dokumentu Archiwista Stanów Zjednoczonych — po przejęciu z agencji
federalnej do zasobu archiwów narodowych dokumentów objętych klauzulą tajności
— ma obowiązek dokonać, w porozumieniu z szefem agencji federalnej,
zniesienia lub obniżenia tej klauzuli. Archiwista Stanów Zjednoczonych musi się
przy tym kierować wytycznymi i procedurami odpowiednimi dla agencji, z której
one pochodzą. Agencja federalna, jako aktotwórca, ma obowiązek podjąć
wszelkie kroki w celu odtajnienia dokumentacji, która ma stałą wartość historyczną,
nim zostanie ona przekazana do NARA. Materiały archiwalne znajdujące
się w zasobie i pod nadzorem NARA mogą zostać wycofane z udostępniania
i utajnione na wniosek szefa agencji federalnej 37 .
Archiwista Stanów Zjednoczonych zobowiązany jest do wykonywania systematycznego
przeglądu materiałów archiwalnych objętych klauzulą tajności
33
USC, rozdział 27, część 44; zob. strona internetowa U.S. Government Painting Offi ce: .
34
Zob.: USC, § 2703–2706, rozdział 27, część 44.
35
Dyrektor Office of Inspector General jest powoływany przez szefa jednostki, zgodnie z obowiązującymi
przepisami prawa i regulacjami danej jednostki. Jeśli inspektor generalny zostanie odwołany
lub przeniesiony, szef agencji federalnej musi pisemnie poinformować o tym obie izby Kongresu;
zob. strona internetowa National Archives: .
36
Odwołuje ono wcześniejsze zarządzenia wykonawcze nr 12 958 i 13 292, strona internetowa
National Archives: ; zob. również:
T. Huskamp Peterson, The National Archives: Substance and Shadows 1965–1980 [w:] Guardian
of Heritage: Essays on the History of the National Archives, Waszyngton 1985, s. 69.
37
W sytuacji złożenia apelacji zostają one wycofane z udostępniania do czasu rozpatrzenia wniosku
przez dyrektora Biura ds. Bezpieczeństwa Informacji (Information Security Oversight Office).