ARCHEION

OMÓWIENIA I RECENZJE
591
w Kielcach 50 . Pełniły one funkcje współczesnych spisów zdawczo-odbiorczych na
podstawie, których przekazywano dokumentację administracyjno-gospodarczą do
archiwum sądowego. Od zwykłych opisów spraw różnił je nagłówek, w którym
widniał napis: „Zezwalam oddać do archiwum”, a poniżej była pieczęć i podpis
właściwego szefa sądu rejonowego. Znamienne, iż na „archiwalnych” opisach
spraw nie było rubryki uwzględniającej kategorię archiwalną kolejnych pozycji.
Odnosząc się do stwierdzenia autora, że nie zachował się żaden protokół brakowania
akt (s. 261), wydaje się, że w WSR w Poznaniu nie przeprowadzono
nigdy tej procedury. Nie wskazują na to ślady ani w zachowanej dokumentacji,
ani w rozkazach szefa sądu. Mało tego, najkrótszy okres przechowywania akt
spraw sądowych wynosił wówczas 40 lat, dla dokumentacji administracyjnej
było to 5 lat i dotyczyło korespondencji oraz wniosków, których nie dołączano
do akt spraw. Również w opisach spraw ściśle tajnych, tajnych i jawnych nie
znajdujemy potwierdzenia, iż jakakolwiek ujęta tam jednostka kancelaryjna została
zniszczona 51 .
Niezrozumiały wydaje się także zarzut uczyniony przez R. Leśkiewicza
(s. 275, przypis 78), iż inwentarz zespołu aktowego nr 847 nie jest inwentarzem
archiwalnym. W Archiwum Wojskowym w Oleśnicy funkcjonuje teczka zespołu
WSR w Poznaniu o numerze Z-847, a podstawą ewidencji materiałów zgromadzonych
w ramach tego zespołu są spisy akt o charakterze spisów zdawczo-
-odbiorczych 52 . Teczka zespołu nie jest i nie może spełniać funkcji inwentarza
archiwalnego, w czym w zupełności zgadzam się z R. Leśkiewiczem.
Nieścisłym jest także stwierdzenie (s. 294, przypis 140), iż akta spraw, w których
orzeczono karę śmierci, zaliczano zawsze — w świetle obowiązujących po
wojnie przepisów dotyczących archiwizowania akt sądów wojskowych — do
kategorii „A”. Do kat. „A” zaliczano akta spraw wojskowych o wyjątkowym
znaczeniu politycznym, historycznym itp., nigdy natomiast przepisy nie wspominały,
że do kategorii „A” zalicza się akta z orzeczoną karą śmierci 53 .
50
IPN Ki 36/128, WSR w Kielcach, teczka nr 12, wg opisu 013/55, teczka z archiwalnymi opisami.
51
IPN Po 398/33, WSR w Poznaniu, wg opisu 18, teczka opisu spraw jawnych; IPN Po 398/31,
WSR Poznań, teczka nr 0029/54, opisy spraw WSR w Poznaniu.
52
Wspomnieć należy, że zgodnie z Decyzją nr 20 Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych
z 10 grudnia 2002 r. wprowadzono wskazówki metodyczne dotyczące uproszczonego opracowywania
zasobu archiwalnego przechowywanego w archiwach państwowych (znak sprawy: ZNA–021–7/02,
dostępna na stronie internetowej: ),
dzięki którym przejmowanie i udostępnianie w ramach zespołów archiwalnych zaliczonych do kategorii
A3 (§ 9) dopuszczalne jest na podstawie spisów zdawczo-odbiorczych; analogicznie czyni się to
także w archiwach wojskowych.
53
Zagadnienie to jest na tyle obszerne, że w tym miejscu ograniczę się tylko do przedstawienia
przykładów: Instrukcja o zasadach archiwalizacji dokumentacji wojskowej Szt. Gen. 1344/88, Warszawa
1989 uznawała jako kategorię archiwalną „akta spraw karnych mających szczególne znaczenie
polityczne” (s. 67); innymi przykładami są: akta Stefana Dorny, skazanego w trybie doraźnym