ARCHEION

PODSTAWY WSPÓŁPRACY PAŃSTWOWEJ SŁUŻBY ARCHIWALNEJ W POLSCE…
159
publiczny charakter tej instytucji 25 . Z kolei normatywy dotyczące archiwów należących
do Kościoła rzymskokatolickiego znajdujące się w Kodeksie Prawa
Kanonicznego i wskazaniach Stolicy Apostolskiej 26 nie przedstawiają tego rodzaju
ograniczeń, sugerując powszechność w ich udostępnianiu 27 .
Na temat wzajemnej współpracy między państwową służbą archiwalną a właściwymi
organami Kościołów i związków wyznaniowych w prawie kanonicznym
i wewnętrznym jednostek organizacyjnych tych wspólnot trudno dopatrzeć się
konkretnych przepisów. Ich brak nie przesądza jednak o możliwości współpracy.
W sposób wyraźny została ona zarekomendowana przez Papieską Komisję
ds. Kościelnych Dóbr Kultury (PKKDK) w „Liście okólnym do biskupów diecezjalnych”
z 2 lutego 1997 r. Stała się tym samym propozycją wartą adaptacji
w rzeczywistości polskiej. Wskazuje na możliwości współpracy z ekspertami
w dziedzinie archiwalnej, zachęcając „w ramach kompetencji kanonicznych i cywilnych”
do wzajemnej współpracy w celu zabezpieczenia i ochrony archiwaliów
28 . Stałej, a zarazem permanentnej współpracy z instytucjami cywilnymi, poświęcony
został specjalny rozdział. We wspomnianym liście PKKDK wyraźnie
posłużyła się określeniem „dziedzictwo narodowe”, do którego zaliczone zostały
materiały archiwalne proweniencji katolickiej z zaznaczeniem prawnej autonomii
Kościoła katolickiego i państwa. W tym zakresie biskup diecezjalny powinien szanować
w danym kraju „normy posiadające moc prawną, z zachowaniem warunków
określonych w kan. 22 Kodeksu Prawa Kanonicznego” 29 . Działalność archiwum
bieżącego, jak i archiwum historycznego przechowującego materiały archiwalne,
powinna obejmować różne formy współpracy z innymi archiwami i jednostkami
ułatwiającymi konsultację w dziedzinie metodyki archiwalnej 30 . Wreszcie powinna
zostać urzeczywistniona kwestia współpracy Kościoła lokalnego w Polsce z instytucjami
cywilnymi, określona w konkordacie, a dotycząca dóbr kultury 31 .
Takich przepisów, wyraźnie wskazujących na potrzebę wzajemnej współpracy
w ochronie archiwaliów, nie wyodrębniły w swoim prawie wewnętrznym
Kościoły i związki wyznaniowe niekatolickie 32 .
25
Ibidem, s. 100.
26
Por.: W. Zyśko, Archiwa, biblioteki i muzea kościelne [w:] Prawo wyznaniowe, red. H. Misztal,
Lublin 2000, s. 438.
27
J. Adamczyk, Archiwa kościelne w aspekcie kanonicznym, „Rocznik Nauk Prawnych”, t. 22,
2012, nr 3, s. 180–181; J. Kaufmann, Los archivos eclesiásticos, „Anuario Argentino de Derecho
Canónico” 2001, t. 8, s. 280.
28
List okólny do biskupów diecezjalnych. Duszpasterska troska archiwów kościelnych, Poznań
2010, s. 17, 19.
29
Ibidem, s. 22.
30
Ibidem, s. 24–25.
31
Por.: Konkordat, art. 25 p. 2; List okólny, s. 22–23.
32
A. Mezglewski, § 22 Ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego [w:] Prawo wyznaniowe,
red. A. Mezglewski, H. Misztal, P. Stanisz, Warszawa 2011, s. 202.