ARCHEION

ŹRÓDŁA KARTOGRAFICZNE DO DZIEJÓW ZIEM WSCHODNICH…
463
w skali 1:8400, zachowana w kopii z tego samego roku, autorstwa słonimskiego
geometry powiatowego D. Zenońskiego, zaopatrzona w legendę objaśniającą
znaki literowe, którymi oznaczono wszystkie ważniejsze budowle 180 . W 1811 r.
powstały dwa plany sytuacyjno-regulacyjne miasta opatrzone nieczytelnym podpisem
autora. Pierwszy, o większym zasięgu terytorialnym, ukazuje Brześć Litewski
w granicach zwartej zabudowy, w skali ok. 1:4800 181 , a drugi tylko część
centralną miasta położoną na prawym brzegu Muchawca, w skali ok. 1:1200 182 .
Na obu mapach wykreślono sieć hydrograficzną oraz ulice i place. Oznaczono
granice działek, a zabudowę przedstawiono w sposób zindywidualizowany, wyróżniając
i opisując nazwami ważniejsze budowle.
W zbiorach kartograficznych AGAD znajdują się ponadto jeszcze dwie niedatowane
mapy Brześcia Litewskiego i okolic, sporządzone na początku XIX w.
Na obu przedstawiono również sytuację Terespola. Autorami pierwszej są oficerowie
Korpusu Inżynierów armii rosyjskiej, kapitan Szuberskij i podporucznik
Mołkunow. Mapę tę można zaliczyć do kategorii kartografików hydrograficznych,
ponieważ powstała w związku z zagrożeniami powodziowymi. Została
ona wykonana z dużą starannością. Szczególnie precyzyjnie wkreślono sieć komunikacyjną
i hydrograficzną. Naniesiono projektowane urządzenia hydrograficzne,
które opisano symbolami literowymi objaśnionymi w legendzie. Oznaczono
także zabudowę obu miast 183 . Druga mapa, sporządzona w mniejszej skali
(ok. 1:7100), posiada większy zasięg terytorialny. Oprócz Brześcia Litewskiego
i Terespola oznaczono na niej miejscowości Zadworze i Ogrodniki. Zabudowę
przedstawiono w sposób zindywidualizowany. Dokładnie wykreślono i opisano
sieć drożną i rzeki 184 .
Na początku XIX w. powstały także, oprócz map wielkoskalowych Słucka
i Brześcia Litewskiego, kartografika 21 innych miast wschodnich Rzeczypospolitej,
które są przechowywane w AGAD, a mianowicie: Delatycz (1 plan) 185 , Dokudowa
(1) 186 , Głębokiego (4) 187 , Kobrynia (1) 188 , Kojdanowa (4) 189 , Kołek (1) 190 ,
180
AGAD, Zb. Kart. 86–10.
181
AGAD, Zb. Kart. 86–13.
182
AGAD, Zb. Kart. 86–12.
183
AGAD, Zb. Kart. 96–12.
184
AGAD, Zb. Kart. 69–32.
185
AGAD, Zb. Kart. 417–46; na tej mapie została przedstawiona sytuacja dwóch miast: Delatycz
i Lubczy.
186
AGAD, Zb. Kart. 417–14.
187
AGAD, Zb. Kart. 452–27; 452–28; 452–36; 453–1, ark. 1.
188
AGAD, Zb. Kart. 92–11.
189
AGAD, Zb. Kart. 451–54, ark.1–2 (zachowała się część mapy wielkoarkuszowej); 452–29;
452–39; 452–25.
190
AGAD, Zb. Kart. 425–12.