ARCHEION

OMÓWIENIA I RECENZJE
581
Brak opracowań B. Dzięcioła jest pewnym niedociągnięciem. Prace te niewątpliwie
przyniosłyby autorowi wiele pożytku.
R. Leśkiewicz nie przeprowadził kwerendy w aktach Wojskowego Sądu
Okręgowego w Poznaniu (istniejącego od roku 1996 5 ) oraz Wojskowego Sądu
Garnizonowego (III 6 ) w Poznaniu (istniejącego od roku 1996). Obie te jednostki
są spadkobiercami spuścizny aktowej wytworzonej przez Sąd Wojsk Lotniczych
(III) w Poznaniu (SWL) działający w latach 1974–1996 7 i poprzednie
sądy wojskowe. SWL powstał na bazie przeformowanego w 1974 r. Wojskowego
Sądu Garnizonowego (II) w Poznaniu, który z kolei przejmował spuściznę
aktową bezpośrednio po WSR w Poznaniu i WSR w Łodzi 8 . Kwerenda taka
miałaby jedynie charakter uzupełniający, wzbogaciłaby informacje o dostępnym
Sądy wojenne po zakończeniu działań zbrojnych na froncie (maj–grudzień 1945), Warszawa 2001;
idem, Wykaz nazwisk osób skazanych na karę śmierci przez sądy wojskowe w latach 1946–1955, Warszawa
2004 (w pracy tej autor omawia także historię powstania i strukturę sądów wojskowych w tym,
jak to sam określił, „sądownictwa specjalnego”, tj. Wojskowych Sądów Rejonowych.
5
Wojskowy Sąd Okręgowy (WSO) w Poznaniu oraz Wojskowy Sąd Garnizonowy (WSG) utworzone
zostały na podstawie rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 20 II 1996 r. w sprawie
utworzenia i zniesienia sądów wojskowych oraz określenia ich siedzib i obszarów właściwości w 1996 r.
(Dz.U. 1996, nr 23, poz. 106) na bazie kadry i zasobów materiałowych Sądu Wojsk Lotniczych w Poznaniu
(1974–1996).
6
Od 1945 r. działały co najmniej trzy jednostki (aktotwórcy) o tej samej nazwie, lecz ze względu na różne
akty prawne powołujące i znoszące te jednostki, a także granice chronologiczne, należy uznać je za odrębne
zespoły archiwalne. Dla rozróżnienia w nawiasie podaję numer przypisany do następujących jednostek:
a) WSG (0) w Poznaniu — powołany rozkazem Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego
z 25 I 1945 r., nie został zorganizowany; w to miejsce zorganizowano WSO nr III w Poznaniu,
b) WSG (I) w Poznaniu — 1949–1953; powołany rozkazem organizacyjnym nr 090 Sztabu Generalnego
Wojska Polskiego z 30 IV 1949 r., rozformowany zarządzeniem Szefa Wojskowego Sądu
Okręgowego nr IV we Wrocławiu z dnia 30 maja 1953 r., pracownicy cywilni zostali zwolnieni, a kadra
żołnierska rozdzielona między sądy jednostek wojskowych nr 5824 w Biedrusku (II Korpus Zmechanizowany
z Wrocławia) i 5796 w Wędrzynie (II Korpus Armijny) — Archiwum Wojskowe w Oleśnicy
(AWO) 6858/91/3, Wojskowy Sąd Garnizonowy w Poznaniu, Książka rozkazów dziennych szefa WSG
za 1952–1953, k. 57 v.–58 v.,
c) WSG (II) w Poznaniu — 1955–1974; sformowany zarządzeniem nr 03/55 z dnia 27 IV 1955 r.
w sprawie sformowania wojskowych sądów garnizonowych, rozformowany zarządzeniem Ministra
Obrony Narodowej Nr 42/MON z dnia 13 VIII 1974 r. (Dz. Rozk. MON, Nr 9, poz. 58),
d) WSG (III) w Poznaniu — 1996; nadal funkcjonuje; por. przypis powyżej.
7
W odróżnieniu od Sądu Wojsk Lotniczych (I) w Zamościu–Pruszkowie (1 XI 1944–10 III 1945)
i Sądu Wojsk Lotniczych/Sądu Wojsk Lotniczych i Obrony Powietrznej Obszaru Kraju (II) w Warszawie
(1952–1958), Sąd Wojsk Lotniczych (SWL) w Poznaniu jest oddzielną jednostką organizacyjną,
powołaną samodzielnym aktem prawnym (wspomniane już zarządzenie Nr 42/MON z dnia 13 VIII
1974 r. — Dz. Rozk. MON, Nr 9, poz. 58) i posiadającą własne granice zespołu archiwalnego i obszar
sprawowanych kompetencji sądowych.
8
Archiwum Zakładowe (AZ) WSG Poznań, teczka nr 9, wg opisu 010/85, spisy akt przekazanych
do Archiwum Służby Sprawiedliwości Ministerstwa Obrony Narodowej (ASS MON), Spisy akt
nr 143/56–149/56, 387/59, 388/59, 389/59, 579/77, k. 25–40, k. 77–82, k. 161, WSO w Poznaniu,
teczka nr 13, wg rej. 38/96.