ARCHEION

182 LESZEK PUDŁOWSKI
się procesami cyklicznymi. Wymieńmy kilka przykładowo za Encyklopedią
zarządzania 18 : Cykl życia organizacji 19 , produktu 20 , projektu 21 , przedsiębiorstwa,
sektora, technologii, systemu informatycznego, treści czy wyrobu.
Model cyklu życia dokumentacji nie ma jednego uznanego twórcy, nie ma
zgody wśród dzisiejszych badaczy, który z amerykańskich luminarzy dziedziny
archiwalnej jest autorem tej fundamentalnej idei. Można przeczytać opinie,
że model powstawał w długich dyskusjach amerykańskich archiwistów na
przełomie lat 1930–1940, że autorem pomysłu był Philip C. Brooks lub Emmett
J. Leahy, lecz najczęściej wymieniany jest T.R. Schellenberg. Jeszcze inni
uważają, że twórcą koncepcji jest Ira A. Penn. Spróbujmy, zatem prześledzić jak
powstawał model. Może znajdziemy kolejnego pretendenta?
Philip Coolidge Brooks (1906–1977)
Znany archiwista i zarządca dokumentacji
dr Philip C. Coolidge Brooks rozpoczął swą karierę
zawodową w Archiwum Narodowym w 1935 r. Był
członkiem założycielem Stowarzyszenia Archiwistów
Amerykańskich (SAA) i zarazem jego pierwszym
sekretarzem w latach 1936–1942, później
został też jego siódmym prezesem (w kadencji
1949–1951). Zwieńczeniem jego kariery zawodowej
była funkcja pierwszego dyrektora biblioteki prezydenckiej
(Harry S. Truman Library) w latach
1957–1971. Dr Brooks udzielał się także naukowo
Philip C. Brooks (1906–1977) i prowadził zajęcia z archiwistyki w American University
w Waszyngtonie 22 .
Zapewne te zainteresowania naukowe sprawiły, że praktykę archiwalną łączył
z rozważaniami teoretycznymi. W sytuacji zalewu Archiwum Narodowego powodzią
akt współczesnych zrozumiałe jest, że wraz z kolegami szukał racjonalnych metod
rozwiązania tego palącego problemu 23 . Z tego powodu koncentrował się
18
Encyklopedia zarządzania,
[dostęp: 15 sierpnia 2013].
19
Cykl życia organizacji: narodziny, młodość, dojrzałość, schyłek.
20
Klasyczny cykl życia produktu obejmuje następujące fazy: wprowadzenie na rynek, wzrost sprzedaży,
dojrzałość rynkową, czyli osiągnięcie pełnego rozwoju, spadek, wycofanie produktu przestarzałego.
21
Fazy cyklu życia projektu: planowanie, faza pracy, ewaluacja.
22
R.A. Jacobs, Recent Deaths, „The American Archivist”, t. 40, 1977, nr 4, s. 497–498.
23
Szczegółowe dane podaje: T. Cook, What is Past is Prologue: A History of Archival Ideas
Since 1898, and the Future Paradigm Shift, „Archivaria” 1997, t. 43, s. 26, który dokonał obliczeń
na podstawie danych zebranych w pracy: J.G. Bradsher, An Administrative History of the Disposal
of Federal Records, 1789–1949, „Provenance” 1985, t. 3, s. 1–21; zob. też: L. Pudłowski, Archiwistyka
(część: Zarządzanie dokumentacją, s. 52–56).