ARCHEION

540 MAREK WOJTYLAK
też powodu trudno wskazać na konkretne rezultaty jego działalności na interesującym
obszarze 22 . Dalszą karierę kontynuował jako budowniczy prywatny,
a dalej rządowy: powiatów konińskiego (w latach 1849–1858) i stanisławskiego
z siedzibą w Mińsku Mazowieckim (1858–1866) 23 . Od 1867 r. aż do przejścia na
emeryturę (1874) pełnił obowiązki architekta i inżyniera powiatu radzymińskiego
w guberni warszawskiej.
Podobnie jak Łuczaj, absolwentem Wydziału Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu
Warszawskiego był Tomasz Karol Pelletier (1801–1870), który do Łowicza
trafił w 1847 r. z Konina, w wyniku zamiany stanowisk „dla dobra służby” — jak
napisano w uzasadnieniu decyzji Wydziału Przemysłu i Kunsztu KRSWiD — ze
Stefanem Kozłowskim 24 . W korespondencji urzędowej posługiwał się tylko drugim
imieniem Karol. Cieszył się opinią dobrego fachowca, lecz zdaniem naczelnika
powiatu konińskiego, wyrażonym w piśmie z 1845 r. do gubernatora warszawskiego,
w wykonywaniu prac „pilności przyznać mu nie można […], że przedmiotów
do niego należących, nigdy bez przypomnień nie załatwi, a nawet częstokroć
przypomnienia i kary porządkowe nie odnoszą pożądanego skutku […]” 25 .
Niewiele zmieniło się w postępowaniu Pelletiera po objęciu stanowiska budowniczego
powiatu łowickiego. W jego teczce osobowej w zespole Komisji
Województwa Mazowieckiego zachował się m.in. obszerny wykaz zaległych
czynności technicznych z lat 1849–1852, które były mu powierzone przez naczelnika
powiatu 26 . Nie pomagały monity i upomnienia, o których pisał naczelnik
w raportach do gubernatora cywilnego guberni warszawskiej. Pelletier nic
chyba sobie z nich nie robił. Jego osobistą pasją było zbieranie numizmatów
oraz pisanie humoresek, ulotnych wierszy, a przede wszystkim szarad, które
publikowała prasa warszawska 27 .
Swoją służbę budowniczego rządowego zakończył Karol Pelletier we wrześniu
1864 r., składając na ręce naczelnika prośbę o „uwolnienie go ze służby […]
22
W literaturze S. Kozłowski jest wskazywany jako współtwórca budowy kościoła ewangelickiego
w Łowiczu wg projektu H. Marconiego, prawdopodobnie jednak jego rola ograniczyła się do
nadzoru nad tą inwestycją; Katalog zabytków sztuki, s. 44.
23
Lata urzędowania budowniczych, a następnie inżynierów, zostały ustalone na podstawie danych
publikowanych przez J. Nettę w latach 1819–1834 w Nowych Kalendarzykach Politycznych
z lat 1834–1849, w Kalendarzykach Politycznych wydawanych przez F. Radziszewskiego oraz
w Rocznikach Urzędowych z lat 1850–1866, które znajdują się w zbiorach Biblioteki Archiwum Państwowego
w Warszawie.
24
AGAD, KWM, sygn. 2739, nlb.; zob. też: R. Gerber, op.cit., s. 395–396; S. Łoza, Architekci
i budowniczowie, s. 230; T. Gumiński, Dwaj łowiccy architekci, s. 11.
25
AGAD, KWM, sygn. 2739, nlb.
26
Ibidem.
27
Pelletier miał być autorem tzw. Raptularza, w którym zawarł wiele opisów różnych miejscowości;
jego egzemplarza nie udało się jednak odnaleźć; por. R. Oczykowski, Przechadzka po Łowiczu,
wyd. 2, Łowicz 1921, s. 58 i 124; idem, Dwa budynki w Łowiczu, „Łowiczanin” 1911, nr 18, s. 4–5;
T. Gumiński, Dwaj łowiccy architekci, s. 11.