ARCHEION

OMÓWIENIA I RECENZJE
597
MIĘDZY TEORIĄ A PRAKTYKĄ. OCHRONA ZBIORÓW W MAŁYCH
BIBLIOTEKACH I ARCHIWACH, red. A. Czajka i R. Lis, Książnica Cieszyńska,
Cieszyn 2010, ss. 636
Minione lata to okres, kiedy w coraz większym stopniu polskie biblioteki,
muzea i archiwa mogą korzystać z programów finansowego wsparcia przedsięwzięć,
mających na celu zabezpieczenie zgromadzonych w nich cennych zbiorów
1 . Bez opracowania szczegółowego programu ochrony oraz idącymi w ślad
za tym środkami, niemożliwa byłaby ochrona unikatowych źródeł do dziejów
miast i regionów, zwłaszcza w mniejszych ośrodkach, które nie znajdują się na
czele listy sztandarowych instytucji nauki i kultury. I nie mogą otrzymać takiej
pomocy, jaka kierowana jest np. do bibliotek czy muzeów narodowych.
W związku z tym każda możliwość uzyskania dodatkowych środków finansowych
powinna być rzetelnie wykorzystana. I tak właśnie postąpiono w wypadku
projektu „Ochrona i konserwacja cieszyńskiego dziedzictwa piśmienniczego”.
Autorom tego projektu chodziło o kompleksowe zabezpieczenie i konserwację
dziedzictwa miasta Cieszyna. Wśród uczestników projektu, który rozpisano na
trzy lata (2007–2010), znalazły się: Książnica Cieszyńska, Archiwum Państwowe
w Katowicach Oddział w Cieszynie, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Parafia
Ewangelicko-Augsburska i Konwent Zakonu Bonifratrów w Cieszynie. Funkcję
lidera projektu powierzono Książnicy Cieszyńskiej. Archiwum Państwowe
w Katowicach było zarówno koordynatorem, jak i wykonawcą części prac związanych
z konserwacją materiałów archiwalnych.
Wartość projektu wynosiła 2 027 185 euro. Kwota ta w 81,78 proc.
(tj. 1 657 832 euro) pokryta została ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego
Obszaru Gospodarczego, a w części równej 334 000 zł z dotacji pochodzącej
z Promesy Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W rezultacie
realizacji projektu wyremontowano i wyposażono siedziby pięciu bibliotek i archiwów,
zmodernizowano pracownię konserwatorską Książnicy Cieszyńskiej,
zdezynfekowano, oczyszczono i poddano zabiegom introligatorskim 43 tys. woluminów
oraz 900 m.b. materiałów archiwalnych, kompleksowej konserwacji
poddano 144 rękopisy i druki, skatalogowano ponad 37,5 tys. woluminów
(w tym przede wszystkim stare druki i/lub kodeksy rękopiśmienne) oraz 60 m.b.
archiwaliów, zdigitalizowano i zmikrofilmowano ok. 570 tys. stron dawnej prasy,
rękopisów oraz starych druków. Do użytku publicznego oddano Muzeum
Protestantyzmu na Śląsku Cieszyńskim, uruchomiono „Szlak cieszyńskich ar-
1
Zob.: T. Łojewski, Konserwacja w projektach badawczych Unii Europejskiej (Kraków, 16–18 maja
2002 r.), „Notes Konserwatorski” 2003, nr 7, s. 228–230; ibidem, Europejskie projekty dotyczące konserwacji
papieru realizowane na Uniwersytecie Jagiellońskim, ibidem 2007, nr 11, s. 23–26; J. Pasztaleniec-Jarzyńska,
Europejskie programy dotyczące ochrony i konserwacji dziedzictwa kulturowego,
ibidem 2007, nr 11, s. 9–22.