ARCHEION

ARCHEION, T. CXV
WARSZAWA 2014
ZBIGNIEW PUSTUŁA
(15 VIII 1933–10 XI 2013)
Zbigniew Ludwik Pustuła urodził się 15 sierpnia 1933 r. w Chełmnie w województwie
toruńskim. Był synem zawodowego podoficera Wojska Polskiego.
Dzieciństwo spędził wraz z rodziną w Chełmnie, a okres dorastania, przypadający
na trudny czas wojny i okupacji, przetrwał we wsi Kałdus, gdzie pracował
jako robotnik rolny u grossbauera. Jak sam mawiał, zdobywał wówczas swoje
pierwsze doświadczenia zawodowe w roli pastucha u niemieckiego gospodarza.
Po ukończeniu szkoły powszechnej zdecydował się na naukę w Liceum Pedagogicznym,
które ukończył w 1952 r. i w tym samym roku został skierowany na
studia na Wydziale Historyczno-Filologicznym Uniwersytetu w Rostowie nad
Donem, a już w następnym roku przeniósł się na Wydział Historii Uniwersytetu
im. Łomonosowa w Moskwie. Studia ukończył w 1957 r. obroną pracy na temat
stosunków gospodarczych Królestwa Polskiego i Rosji. Praca ta doczekała się
publikacji w „Zapiskach Historycznych” Akademii Nauk ówczesnego ZSRR.
Młody naukowiec z dyplomem moskiewskiej uczelni — na tamte czasy był
oczekiwany w szeregach polskich badaczy historii — został pracownikiem Instytutu
Historii Polskiej Akademii Nauk, prowadząc pod kierunkiem profesorów S. Kolabińskiego,
R. Kołodziejczyka i W. Kuli badania z zakresu historii gospodarczej i społecznej
Polski XIX i XX w. W 1967 r. obronił pracę doktorską. Z Instytutem Historii
rozstał się po 21 latach pracy, by w roku 1978 objąć kierownictwo Mazowieckiego
Ośrodka Badań Naukowych, działającego w ramach Mazowieckiego Towarzystwa
Kultury. Był członkiem rady naukowej tego ośrodka oraz równolegle sekretarzem redakcji
„Rocznika Mazowieckiego”. W roku 1980 losy Zbigniewa Pustuły ponownie
związały się z Polską Akademią Nauk, został bowiem zastępcą dyrektora w Biurze
Społecznej Działalności Naukowej. Stanowisko to piastował do 1983 r. Poszerzając
swoje zainteresowania i zdobywając nowe obszary dla własnych umiejętności,
przyjął zaproszenie do pracy w gronie redaktorskim Wydawnictwa Książka i Wie-