ARCHEION

MATERIAŁY DO DZIAŁALNOŚCI SŁUŻB BUDOWLANO-INŻYNIERSKICH…
543
W Łowiczu zaprojektował on m.in. gmach resursy obywatelskiej (późniejszy
kino-teatr „Eos”), budynki straży pożarnej, rzeźni i łaźni miejskiej. Dokonał też
przeróbki zaprojektowanego jeszcze przez Eichhorna ambulatorium miejskiego
na szpital powiatowy w Sochaczewie przy ulicy Trojanowskiej 41 . Niezbyt
pochlebną opinię wystawił mu twórca Muzeum Starożytności i Pamiątek Historycznych,
znany kolekcjoner W. Tarczyński, który uważał, że Zapolski „dla
miasta nic nie robił lub robił źle” 42 .
Trudnościami w obsadzaniu stanowisk należałoby tłumaczyć fakt, że dwaj
ostatni z wymienionych wyżej architektów pełnili jednocześnie funkcję inżynierów.
Nie inaczej było zresztą w Łowiczu w początkach Królestwa Polskiego. Zanim
na stałe rozpoczął tu urzędowanie inżynier obwodowy, z ramienia Komisji
Rządowej Wojny został wyznaczony w 1818 r. inżynier do dozoru nad budową
koszar w mieście przeznaczonych dla pułku jazdy. Był nim, służący w Korpusie
Inżynierów, ppor. Antoni Baumann (ok. 1788–1861) 43 . Jego autorstwa był
projekt przebudowy na koszary kościoła i klasztoru dominikańskiego oraz sąsiadujących
z nimi stajni dla koni. Zaprojektował również koszary i stajnie przy
budynkach pobernardyńskich oraz po bonifratrach 44 .
Jego obecność w Łowiczu można potwierdzić źródłowo do 1825 r., niewykluczone
jednak, że pozostał w mieście jeszcze dłużej, na co wskazywałoby
pismo Komisji Rządowej Wojny do wykonawców budowli wojskowych Antoniego
Zawadzkiego i Jana Siewieluńskiego z informacją, że otrzymają należne
im pieniądze, gdy tylko „porucznik Baumann zaraportuje” 45 . Antoniego Baumanna,
syna architekta Fryderyka, wymienia Łoza w swym Słowniku architektów
i budowniczych w Polsce. Wspomina m.in. o jego działalności na zamku
łańcuckim, we Lwowie i katedrze na Wawelu, natomiast milczy o pracach wykonanych
w Łowiczu. Z innych źródeł wynika, że walczył on w wojnie polsko
-rosyjskiej 1831 r. i dosłużył się stopnia kapitana. Po kapitulacji Warszawy został
w mieście i ponowił przed Komisją Rządową Wojny przysięgę carowi. Był
następnie zatrudniony jako inżynier w Dyrekcji Inżynierów, a jeszcze później
pracował samodzielnie jako architekt 46 . Zmarł w Warszawie.
W Korpusie Inżynierów służył również por. Karol Brochocki, który jako konduktor
sygnował swym nazwiskiem odrys planu części nieruchomości w Łowiczu,
które wydzierżawiał od Zgromadzenia Księży Misjonarzy dowódca 2. dy-
41
Szpital św. Józefa w Sochaczewie, red. S. Szymański i A.G. Turczyk, Sochaczew 2003, s. 30.
42
M. Wojtylak, Łowicz zacofany, ale obywatelski, „Łowiczanin. Kwartalnik historyczny” 2007,
nr 2 (17), s. 4.
43
Baumana wymienia S. Łoza, Architekci i budowniczowie, s. 22, błędnie podając datę jego urodzin;
por.: R. Bielecki, Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego, t. 1, Warszawa 1995,
s. 173; M. Wojtylak, Inżynierowie w Łowiczu, s. 4.
44
APW OŁ, ZWT, sygn. 90, s. 104 i 112.
45
Ibidem, sygn. 92, s. 12.
46
R. Bielecki, Słownik biograficzny oficerów, t. 1, Warszawa 1995, s. 173.