ARCHEION

34 EMILIA LEŚNIEWSKA
walnego, a tym samym wykorzystanie istotnych informacji dla potrzeb nauki
i gospodarki narodowej ”28 .
Po zapoznaniu się z pełnym tekstem Projektu ustawy o archiwach i materiałach
archiwalnych można zauważyć, że był on swego rodzaju listą życzeń
archiwistów, których wówczas nie można było realnie wprowadzić w życie
(niemożliwe było np. podporządkowanie NDAP premierowi). Zawierał on regulacje,
które zrealizować miały postulaty od lat zgłaszane przez środowisko
zwracające uwagę na kwestie, których złe rozwiązania prawne stały się zmartwieniem
ówczesnych archiwistów. Oczywiste jest, że członkowie państwowej
służby archiwalnej, z racji wykonywanego zawodu i codziennej styczności
z rzeczywistością archiwalną, rozumieli najlepiej problemy, z jakimi borykały
się archiwa, zatem rozwiązania przez nich proponowane można było uznać
bezwarunkowo za dobre. Jednakże w konfrontacji z interesem władz i ich stosunkiem
do spraw archiwów prace nad nowym prawem archiwalnym wydłużyły
się do kilkunastu lat.
Projekt Ustawy o archiwach i materiałach archiwalnych trafił do rąk Naczelnego
Dyrektora Archiwów Państwowych w listopadzie 1971 r., po kilku dniach
otrzymał go również ówczesny minister oświaty i szkolnictwa wyższego Henryk
Jabłoński 29 . Uzyskanie konsensusu w środowisku archiwistów (bo tak należy
ocenić wypracowanie tego projektu) spowodowało, że rola archiwistów w pracy
nad nowym prawem archiwalnym została ograniczona do minimum. Dalszy proces
zmiany przepisów archiwalnych w Polsce przebiegał w zasadzie na poziomie
ministerialnym. Zgoda ministra na proponowaną zmianę prawa archiwalnego
oraz uzyskanie akceptacji w tej kwestii w trakcie narad międzyresortowych,
z udziałem innych centralnych organów administracji państwowej, to były priorytety
w kolejnych latach prac nad ustawą archiwalną.
Projekt ustawy trafił do Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego, gdzie uzyskał
pozytywną opinię władz resortu, również Wydział Administracyjny KC PZPR
optymistycznie ustosunkował się do propozycji zmiany prawa archiwalnego
i wyraził zgodę na dopuszczenie projektu do dalszych prac legislacyjnych 30 .
Opracowano 12 aktów wykonawczych do ustawy, ponieważ był to wymóg proceduralny,
by projekt mógł zaliczyć kolejne etapy ścieżki legislacyjnej. Zgodnie
z założeniem projektu ustawy akty te miał wydawać w formie zarządzenia wewnętrznego
Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych lub prezes rady ministrów.
Tempo prac nad ustawą, które wróżyło szybkie skierowanie projektu na
właściwą ścieżkę legislacyjną, przerwała reorganizacja administracji publicznej,
zwłaszcza ta dotycząca podmiotów szczebla centralnego 31 . Do prac powrócono
dopiero w czerwcu 1972 r.
28
Ibidem.
29
Ibidem, sygn. 91/1, „Notatka służbowa Leona Chajna z 7 czerwca 1973 r.”.
30
Ibidem.
31
Dz.U. 1972, nr 11, poz. 70; Dz.U. 1972, nr 31, poz. 213.