ARCHEION

OMÓWIENIA I RECENZJE
595
W dalszej części R. Leśkiewicz opisuje działanie Wojskowego Sądu Rejonowego
w Poznaniu, poruszając wszystkie istotne elementy związane z funkcjonowaniem
tego sądu. Znajdujemy tutaj informacje związane z tłem historycznym
i sytuacją społeczno-gospodarczą w chwili powołania sądu, jak i kłopotami
związanymi z jego utworzeniem. Autor omówił także zagadnienia związane
z obsadą personalną sądu, jego działalnością, a także z orzecznictwem i współpracą
z organami ścigania i elementem partyjnym.
W trzecim rozdziale pracy poznajemy strukturę organizacyjną i obieg dokumentacji
w WSR w Poznaniu. Autor nie omieszkał przedstawić opisywanej
przez siebie kancelarii na tle zachodzących zmian prawnych w kancelariach PRL
i przepisów wojskowych. Na uwagę zasługuje podział dokumentacji wchodzącej
w skład akt spraw sądowych (karnych) na trzy grupy uwzględniający jej typowe
elementy. Zwrócenie uwagi na fizyczną postać jednostek archiwalnych jest zjawiskiem
rzadkim, ale bardzo pożądanym.
Zarówno rozdział trzeci, jak i ostatni rozdział czwarty są najwartościowsze
w całej pracy. Podjęte przez R. Leśkiewicza badania stanowią rzadki przykład
analizy procesów archiwotwórczych, tak ciekawych i interesujących, zwłaszcza
z punktu widzenia archiwistów. Oprócz wskazanego już fragmentu pracy
poświęconego selekcji i brakowaniu akt R. Leśkiewicz poświęcił przeważającą
część rozdziału czwartego rzetelnemu i potwierdzonemu źródłowo obrazowi
wędrówki registratury WSR w Poznaniu po różnych instytucjach i archiwach.
Obraz ten pokazuje nie tylko złożone losy spuścizny aktowej poznańskiego sądu,
ale również szeroki zakres badań przeprowadzonych przez R. Leśkiewicza.
Pomimo iż znakomita większość pracy pisana jest językiem prostym i zrozumiałym,
w tekście pojawiają się drobne literówki (s. 5, 195), ominięcia czy
skróty myślowe (s. 186, 271), zmieniające jedynie nieznacznie sens wywodu.
Na zakończenie wypada podsumować całość pracy. Książka jest niemal kompletną
monografią WSR w Poznaniu oraz dziejów jego registratury rozumianej
jako całość spuścizny aktowej będącej rezultatem działalności kancelarii tego sądu
zarówno na etapie jej powstawania, jak i jej stopniowego archiwizowania. Praca
ma w tym zakresie charakter pionierski i pomimo drobnych uwag recenzującego
należy uznać ją za punkt wyjścia do badań nad dziejami innych spuścizn aktowych
sądów wojskowych. Wykorzystanie wskazanej w niniejszym artykule dokumentacji
WSR w Poznaniu odnalezionej w trakcie kwerendy w różnych archiwach
wojskowych oraz dodanie podrozdziału poświęconego archiwizacji tej części registratury
sądu, która w 1955 r. trafiła do sądów wojskowych i uległa archiwizacji
lub zniszczeniu w sposób odmienny niż przedstawiony w rozprawie, wspaniale
uzupełni, zdaniem recenzenta, drugie, poprawione wydanie omawianej książki.
Zapewne praca posiada znacznie więcej walorów poznawczych, niż wskazano
to w niniejszym artykule, dlatego też wskazane jest samodzielne zapoznanie
się z powyższą książką.