ARCHEION

128
ARTUR R. SYPUŁA
ciciele wyrażą taką wolę, wchodzą, wraz z archiwaliami organów władzy publicznej,
do narodowego systemu archiwalnego (art. 40). Archiwalia prywatne, na
ile to możliwe, uwzględniane są w narodowym rejestrze archiwów historycznych
(art. 49). Właściciele archiwaliów, które na ich wniosek zostały uwzględnione we
wspomnianym rejestrze, mogą uzyskiwać wsparcie techniczne i organizacyjne ze
strony Głównego Archiwum Narodowego. Jednakże spoczywa na nich obowiązek
informowania Głównego Archiwum Narodowego o wszelkich zmianach stanu fizycznego
lub własnościowego tych materiałów archiwalnych (art. 50).
Model germański
W modelu germańskim ustawodawca znacznie ograniczył — przynajmniej w porównaniu
do rozwiązań przyjętych w krajach romańskich — możliwość ingerencji
organów władzy archiwalnej w sferę prywatną. W systemach prawnych reprezentujących
ten model przyjęto bowiem ustawy archiwalne o charakterze ramowym,
regulujące jedynie w zarysie działalność archiwów i problematykę postępowania
z dokumentacją. Na ogół marginalne znaczenie przypisuje się w nich archiwaliom
znajdującym się w posiadaniu osób prywatnych; dla ich pozyskiwania przez archiwa
publiczne (państwowe i krajowe) przewidziano przede wszystkim środki o charakterze
cywilnoprawnym. Na uwagę zasługuje jednak wprowadzenie elementów instrumentów
dobrowolnej współpracy właścicieli archiwaliów z archiwistami państwowymi
w celu zabezpieczenia posiadanych przez nich materiałów i udostępnienia
ich szerokiej publiczności. Szczegółowemu rozpoznaniu poddano przepisy prawa
archiwalnego obowiązujące w Austrii, Danii i w Niemczech.
Austria
Federalna forma państwa austriackiego znajduje odzwierciedlenie w obowiązującym
na jego terytorium systemie prawa archiwalnego. Kompetencja do
stanowienia prawa w zakresie postępowania z dokumentacją i organizacji służb
archiwalnych jest podzielona między związek i landy. W związku z tym na austriackie
prawo archiwalne składają się akty uchwalane zarówno przez parlament
federalny, jaki i przez parlamenty krajowe 49 . Aktualnie obowiązują w przedmiotowym
zakresie następujące ustawy:
− związkowa o zabezpieczeniu, przechowywaniu i wykorzystaniu związkowego
zasobu archiwalnego (związkowa ustawa archiwalna, z 1999 r.) 50 ,
− z 30 stycznia 1997 r., którą tworzy się Archiwum Krajowe Karyntii jako
urząd (karyncka ustawa archiwalna) 51 ,
49
Zarys stanu prawnego na rok 2010 przedstawił Heinrich Berg: Die Österreichischen Archivgesetze,
Tehnični in vsebinski problemi klasičnega in elektronskega arhiviranja 9 (2010), s. 35–50.
50
Bundesgesetz über die Sicherung, Aufbewahrung und Nutzung von Archivgut des Bundes (Bundesarchivgesetz),
BGBl. I, Nr 162/1999.
51
Gesetz vom 30. Jänner 1997, mit dem Kärtner Landesarchiv als Ansztalt eingerichtet wird
(Kärtner Landesarchivgesetz — K-LAG), LGBl, Nr 40/1997.