ARCHEION

ELITA UMYSŁOWA W KANCELARII I NA DWORZE KSIĄŻĄT MAZOWIECKICH…
423
Latalskiego dla ustanowienia w kolegiacie warszawskiej, z fundacji księcia Janusza
III, kolegium psałterzystów 121 . Po inkorporacji Mazowsza wziął udział —
obok dawnych pracowników kancelarii książąt mazowieckich (m.in. Mikołaja
Żukowskiego i Pawła Trębskiego) — w sejmie zwołanym przez Zygmunta I na
5 marca 1531 r., na którym podjęto uchwałę dotyczącą zebrania i spisania statutów
i zwyczajów prawa zwyczajowego ziem mazowieckich 122 . Obradujący
w Warszawie sejm (5–19 marca 1531) zatwierdził zbiór 248 artykułów prawa
zwyczajowego mazowieckiego, pozostawiając w mocy wszystkie inne zwyczaje,
przywileje i artykuły ziemskie będące w użyciu 123 . Tomasz Sokołowski wystąpił
w uchwale sejmowej jako doktor obojga praw i kustosz kolegiaty św. Jana
w Warszawie. Ten mazowiecki uczony, sekretarz i doradca książąt mazowieckich
zmarł po 21 marca 1539 r. 124
Z kancelarią książęcą związany był na początku swej kariery również Andrzej
Noskowski, biskup płocki 125 . Był synem Mikołaja h. Łada, sędziego ziemskiego
zakroczymskiego 126 . Pisał się z Noskowa i Trębek w powiecie zakroczymskim.
Początkowe nauki pobierał zapewne w szkole katedralnej płockiej. Studia
na Uniwersytecie Krakowskim podjął w 1511 r. Po ich ukończeniu związał się
z dworem Anny Radziwiłłówny, regentki Mazowsza i opiekunki małoletnich
synów, Stanisława i Janusza. Dzięki protekcji Pawła Trębskiego, podkanclerzego
Księstwa Mazowieckiego, który był stryjem Andrzeja, rozpoczął w 1520 r.
pracę w kancelarii książęcej w charakterze pisarza. Następnie został sekretarzem
Janusza III i plebanem w Wąsoszu. Świadczy o tym dokument Janusza III
z 16 sierpnia 1524 r. dla kanonika warszawskiego i pisarza łomżyńskiego Jana
Wojsławskiego, w którym wystąpił w testacji, jako pleban wąsoski i sekretarz
książęcy 127 . W 1524 r. uzyskał probostwo w Warszawie na Nowym Mieście 128 .
Po śmierci Janusza III (9/10 marca 1526), w okresie rządów Anny Konradówny,
należał do najbliższego otoczenia książęcego. Otrzymał wówczas od księżniczki
Anny nadanie dla kościoła w Wąsoszu, tzw. naddawek w dobrach Szwelczyn
(własność Bukowskich) i Skarżono Wąsosze (należące do Sulewskich) 129 oraz
121
A. Salina, Polityka książąt, s. 362.
122
IMT, t. 3, Warszawa 1974, nr 308.
123
Ibidem.
124
A. Sołtan, Sokołowski, s. 205–206; A. Salina, Polityka książąt, s. 362.
125
Na jego temat: T. Żebrowski, Zarys dziejów diecezji, s. 56; M. Woźniakowa, Noskowski Andrzej
h. Łada (1492–1567), biskup płocki, PSB, t. 23, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1978,
s. 218–223; P. Nitecki, Biskupi, s. 310; W. Graczyk, Noskowski Andrzej [w:] Encykopedia katolicka,
t. 13, Lublin 2009, s. 1433–1434.
126
B. Paprocki, Herby rycerstwa, s. 424.
127
AGAD, MK 41, k. 1 b–2; A. Salina, Najbliższe otoczenie, s. 362.
128
W. Graczyk, Noskowski Andrzej, s. 1433.
129
C. Brodzicki, Początki osadnictwa Wizny i ziemi wiskiej na tle wydarzeń historycznych w tym
regionie Polski (do 1529 roku), Warszawa 1994, s. 242–243.