ARCHEION

388
ANDRZEJ DRAKONIEWICZ
− 1999 — wypożyczono czytelnikom indywidualnym „na zewnątrz” 44 książki
i 26 czasopism, „na miejscu” — 304 książki i 178 czasopism. Czytelników
zarejestrowanych — 60 29 .
W powyższych danych starano się zachować określenia i sformułowania
występujące na wypełnianych formularzach. Wskazują one na częste zmiany
wprowadzane w sprawozdawczości GUS. Utrudnia to prześledzenie w sposób
jednoznaczny tendencji co do liczby udostępnianego księgozbioru i jego użytkowników.
Analizując sprawozdania statystyczne, należy pamiętać, że podane
w nich dane liczbowe nie dotyczą typowej biblioteki. Wydzielenie np. liczby
osób korzystających w pracowni naukowej archiwum jedynie z księgozbioru
musiało nastręczać trudności. Pomimo tych uwarunkowań można zauważyć, że
ilość wykorzystywanych druków zmieniała się znacznie nawet w ciągu kolejnych,
następujących po sobie latach. Charakterystyczny jest stosunkowo duży
udział wypożyczeń czasopism, co wynika z ich wielości oraz faktu, że Biblioteka
archiwum posiadała często jedyne na terenie Łodzi egzemplarze niektórych
periodyków. Zauważalna jest wymiana z innymi bibliotekami. Zanika ona na
początku lat 90. XX w. Zwracają uwagę dane dotyczące wypożyczania druków
zwartych i czasopism na zewnątrz. Mogą one odnosić się do udostępnień pracownikom
archiwum lub bezpośrednio do jego oddziałów, z pominięciem pracowni
naukowej. Faktyczne wypożyczenia na zewnątrz mogą jedynie dotyczyć
współpracy międzybibliotecznej.
Zamieszczony poniższy wykres pokazuje tendencje co do liczby udostępnianych
pozycji księgozbioru oraz korzystających z niego czytelników w okresie
1958–1999 r. Brakuje danych z lat 1979–1987. Począwszy od połowy lat 70.
XX w. zauważalny staje się spadek udostępnień druków bibliotecznych.
Księgozbiór z założenia dostępny był na miejscu w czytelni, w której korzystano
z akt. Ze względu na sposób udostępniania Biblioteka miała więc charakter
prezencyjny — nie wypożyczała swoich zbiorów na zewnątrz. W archiwum
łódzkim czytelnia nosiła nazwę „pracownia naukowa”. W omawianym okresie
znajdowało się w niej ok. 10–16 miejsc 30 .
29
Roczne sprawozdania statystyczne GUS z działalności Biblioteki przechowywane w registraturze
Biblioteki. Dane liczbowe dotyczące udostępnianego księgozbioru niejednokrotnie różnią się od
podawanych w sprawozdaniach opisowych z działalności archiwum, np. w roku: 1962 — 1016, 1964
— 1154, 1968 — 762, 1969 — 800, 1970 — 703, 1976 — 765, 1978 — 900 („Udostępniono do pracowni
naukowej i wypożyczono do oddziałów WAPŁ”), w: 1979 — 1205, 1981 — 880, 1983 — 1509
(podkreślono, że było to o ponad 100 proc. więcej niż w roku ubiegłym), 1984 — 909, 1985 — 575;
podawane liczby dotyczą udostępnianych tomów książek i czasopism, chociaż nie wszędzie jest to
w ten sposób precyzowane (APŁ, APwŁ, sygn. 198, s. 9; sygn. 199, nlb.; sygn. 203, s. 2; sygn. 210,
s. 5; sygn. 213, s. 17; sygn. 215, s. 21; sygn. 225, s. 19; sygn. 228, s. 113; sygn. 231, s. 4; sygn. 233,
s. 4; sygn. 234, s. 5; sygn. 235, s. 10).
30
Roczne sprawozdania statystyczne GUS z działalności Biblioteki przechowywane w registraturze
Biblioteki.