Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

102 IX LIBRUM I SENTENTIARUM. DIST. XIX ; QU.EST. I
gnitudo ef sequalitas, sapientia quoque et
similitudo ; tamen secundum modum et
rationem intelligendi, magnitudo est fundamentum
el ratio seu quasi causa aequa-
litatis, el sapientia ae similes proprietates
sunt ratio similitudinis
: tamen ha>c om-
nia sunt divina essentia. Itaque non valet,
si taliter arguatur, .Equalitas est magni-
tudo, sed magnitudo non est relatio, ergo
nec ;rqualitas; aut sic, Similitudo est qua-
litas, qualitas non est relatio, .ergo nec
similitudo. Et istud tam in Deo quam in
creaturis ita se habet suo modo.
Durandus demum circa ha?c asserit : In
hoc identitas differt a simili et aequali,
quod quamvis identitatis fundamentum
primo et principaliter sit substantia, po-
test tamen esse res cujuscumque alterius
generis : quemadmodum enim Socrates
idem est sibi ipsi, ita albedo et linea.
Fundamentum autem similitudinis est qua-
litas, et quantitas a?qualitatis, attamen dif-
ferenter : quia ad similitudinem sufficit
participatio ejusdem qualitatis secundum
speciem ; ad a?qualitatem vero non suffi-
cit participatio quantitatis ejusdem secundum
speciem (alioqui omnes linea? essent
a?quales, quum unius sint speciei), sed
requiritur quod non participetur secundum
majus et minus. Pra?terea advertendum,quod
quamvis sequalitas penes quan-
titatem molis considerata non requirat
similitudinem nec econtra (possunt enim
a?quales quantitates esse dissimiles qua-
litate), tainen ubicumque est sequalitas
secundum magnitudinem virtutis seu per-
fcctionis, ibi a?qualitas necessario prsesupponit
similitudinem, et addit super eam
gradus paritatem, seu potius privationem
excessus et defectus. — Unde ha?c tria,
a?qualitas, siinilitudo, ada?quatio, se habent
per ordinem. jEqualitas etenim addit supra
similitudinem privationem intensionis et
remissionis:nam a?qualiter alba sunt, qua?
parlicipant albedinem non magis aut mi-
nus. Adsequatio autem addit super a?qua-
litatem imitationem. Ha?c Durandus.
Pncterea Scotus circa ha?c scribit satis
A. consonanter pra>habitis,et valet quod scri-
bit pro declaralione acutiorique intelligentia
piiediclorum. Primo, inquit, videndum
est hic de a>qualilate proprie sumpta. Se-
cundo, de ipsa generaliter sumpta. — Itaque
quinto Metaphysica? distinguit Phi-
losophus tres relationes fundatas super
unum, videlicet idem, cvquale et simile :
qua? (loquendo stricte et proprie) appro-
priantur distinctis generibus entis, ut iden-
titas substantia?, sequalitas quantitati, simi-
litudo qualitati. Et forsan similiter possent
B alia? relationes fundari super rationes generum
aliorum, ut proportionabilitas su-
per relationem duarum proportionum. Et
hoc videtur Avicenna dicere saltem de
tribus his relationibus communibus, quas
expresse ponit Philosophus. Dico tamen
quod fundamentum relationum istarum
remotum, est res illius generis, puta,
a?qualitatis fundamentum est res de ge-
nere quantitatis, et similitudinis, res de
genere qualitatis, et identitatis fundamentum,
res de genere substantia?. Proximum
C tamen fundamentum seu ratio proxima
fundamenti relationum istarum, est unitas
talis rei. Nam super rem talis generis ut
diversa est, fundantur relationes dispara-
ta? et non communes. Ha?c de a?qualitate
proprie sumpta. — Porro de a?qualitate
generaliter sumpta dico, quod quodcum-
que ens et est in se aliquid, et habet in
se aliquem determinatum gradum in entibus,
et est forma vel habens formam.
Idcirco comparari potest tripliciter, atque
secundum hoc potest super ipsum triplex
D fundari relatio communiter sumpta : quia
identitas fundatur super quodcumque ens
in quantum est guid; a?qualitas vel in-
a?qualitas, super quodcumque ens in quantum
habet magnitudinem seu gradum aliquem
perfectionis, qua? dicitur quantitas
virtutis; similitudo vero seu dissimilitudo,
super quodcumque ens in quantum
est quale quoddam essentiale. Hinc quinto
Metaphysica? ait Philosophus, quod unus
modus qualitatis est differentia substan-
tia\ id est differentia substantialis : sicque