Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

166 IN LIBROI I SBNTENTIARUM. DIST. XXIII ; QU.EST. II
ut dicafur subslantia, quia non est in sub-
jecto, id est, quia per se exsistit ; et affirmatione,
ul dicatur substantia quoniam
ceteris subesl : sic in divinis substanlia
duobus dicitur modis, videlicet subslan-
tialiter pro essentia, et personaliter pro re
proprielati subsistente, sicque substantia
idem esl quod hypostasis : tamen propter
hsereticos modo non utimur hac significa-
tione substantise in divinis, ne dicendo
tres substantias, detur simplicibus erroris
occasio. Conformiter ratio subsistentia? du-
pliciter dicitur. Primo, quia non indigel
accidentibus ut sit : et ita substantialiter
dicitur, sicut ouafroat?. Secundo dicitur ab
actu subsistendi : et sic personaliter su-
mitur, estque idem quod hypostasis ; et
dicuntur in divinis tres subsistentia?, sicut
tres hypostases. Hsec Alexander.
Quocirca mirum videtur, quod tantus
doctor ait personam in divinis essentialiter
seu secundum substantiam dici, quum
tamen testetur subsistentiam atque sub-
stantiam personaliter dici ibidem, secundum
quod dicuntur a substando seu subsi-
stendo proprietati, atque ut tantum valent
sicut hypostasis, quam etiam personaliter
relativeque dici fatetur : quae re et rati-
one cum persona coincidit in divinis jux-
ta modum prsehabitum, siquidem propri-
etas seu relatio est de ratione personse in
divinis, ut patuit.
Amplius etiam Alexander quserit, quse
sit communitas personse in divinis. Nihil
enim videtur commune tribus personis
nisi essentia divina secundum rem ; sed
significatum per nomen personse est tri-
bus commune : ergo significat idem quod
essentia. Contra, una numero essentia est
in tribus, non una persona. Hinc quidam
dixerunt duplex esse commune in divinis
: unum secundum rem, quod est essentia;
aliud secundum intellectum, quod
est persona. Tres enim personse conve-
niuut in hoc quod est esse distinctum
personali rclativave proprietate. Alii di-
cunt, quod persona est commune tribus
sicut essentia, sed alio modo, videlicet
A commune proportione seu habitudine trium
ad unum. Hsec Alexander.
De hac item materia scribit Antisiodorensis
in Summa sua, primo libro : Hoc
nomen, persona, partim dicitur secundum
essentiam, et partim secundum relationem
: quia in definitione personse ex-
presse significatur essentia, quum dicitur,
rationalis naturse ; designatur etiam in
definitione illa relatio sive discretio,quum
dicitur, individua substantia. Et quantum
ad hoc quod dicitur secundum essenti-
B am, excipitur a communi regula illa quod
nomina essentialia dicuntur de divinis
personis simul sumptis singulariter, non
pluraliter. Et quoniam primo significat
distinctionem, idcirco pluraliter dicitur de
Patre et Filio ac Spiritu Sancto, magis
quam nomina mere essentialia. Persona
igitur dicitur secundum relationem, et in-
cludit in se id ad quod dicitur sua relatio,
quia is est sensus : persona, id est, res
rationalis natura? distincta ab alia. Com-
munitas autem personse ad Patrem et Fili-
,C um ac Spiritum Sanctum, est communitas
secundum rationem. Hsec Antisiodorensis,
qui de his loquitur copiose.
Circa hsec quserit Durandus, an persona
sit nomen rei vel intentionis. Ad quod
respondet : De
hoc sunt duse opiniones.
Una, quod significat intentionem : quia
quod dicit individuum in omni genere, et
suppositum in genere substantise, hoc di-
cit persona in genere intellectualis natu-
rse. Sed individuum et suppositum sunt
D nomina intentionum, non rerum : igitur
et persona. Vocatur autem hic intentio,
non ratio quam format circa rem ipse
intellectus, ut sunt genus et species; sed
large accipitur hic pro conditione rei quse
ex opposito correspondet intentioni uni-
versalitatis proprie sumptse, ut singulari-
tas, individuatio, suppositatio, quse con-
trahunt speciem, quemadmodum species
ipsum genus. Alia opinio est, quod persona
non significat intentionem, sed rem
inlentioni subjectam :
quia
hoc nomen,