Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

56 IX LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XVII ; QU^ST. IX
veniale est dispositio ad mortale : sicque A cat, dignum est ut ei Dei caritas subtraha-
per venialia disponitur homo ad caritatis
amissionem. Hinc caritas dicitur minui
quantum ad radicationem atque fervorem,
non quantum ad suam essenliam :
quan-
tum ad radicationem, secundum quod fit
disposilio ad contrarium, unde minuitur
firma caritatis inhaesio; secundum fervorem
quoque, prout impeditur obedientia
virium inferiorum ad superiores, ex qua
obedientia fervor causatur. Ha?c Thomas
in Scripto.
tur. Sed per veniale peccatum caritas nec
effective nec meritorie minuitur. Non ef-
fective, quia ad caritatem non pertingit.
Caritas quippe est circa ultimum finem;
veniale vero peccatum est inordinatio cir-
ca media. Non autem minuitur amor finis
ex inordinatione circa media qua? sunt ad
finem : sicut interdum contingit quod ali-
qui infirmi sanitatem multum amantes,
inordinate tamen se habent circa obser-
vationem dia?ta?. Sic et veniale peccatum
Denique in secunda secunda?, qusestione B non meretur caritatis diminutionem. Et-
vicesima quarta, disseruit : Quantitas caritatis
quam habet per respectum ad suum
objectum, nec minui potest neque augeri.
Idcirco quum augeatur per comparationem
ad suum subjectum,videndum est an
etiam ex hac parte possit diminui. Et si
ita diminuatur, oportet hoc esse vel per
aliquem actum, vel per solam cessationem
ab actu. Per quam cessationem minuun-
tur (imo et aliquando corrumpuntur) vir-
tutes acquisita?. Propter quod de amicitia
dicit Philosophus octavo Ethicorum, quod G
multas amicitias inappellatio solvit, id est
non appellare amicum, nec loqui cum eo.
Et hoc ideo est, quoniam conservatio uni-
uscujusque ex sua causa dependet. Ideo
sicut virtutes acquisitee ex humanis acti-
bus generantur, ita per actuum cessationem
diminuuntur, tandemque corrumpun-
tur. Quumque caritas solum causetur a
Deo, non minuitur neque corrumpitur ex
actuum cessatione, dummodo desit peccatum
seu culpa omissionis in ipsa cessa-
enim dum delinquit quis in minori, non
est puniendus in majori. Deus quoque non
plus se avertit ab homine, quam homo ab
ipso. Unde qui inordinate se habet circa
ea qua? sunt ad finem, non meretur detrimentum
pati in caritate. Hinc caritas nul-
lo modo diminui potest directe. Indirecte
tamen diminutio caritatis dici potest dis-
positio ad corruptionem ipsius per ve-
nialia, vel per cessationem ab exercitiis
caritatis. Ha?c in Summa.
His Petrus compendio consonat : Cari-
tas, inquiens, minui nequit secundum es-
sentiam, neque ex parte agentis, videlicet
Dei infundentis, quum sit causa proficien-
di, non deficiendi ; nec ex parte suscipi-
entis : quia nec per cessationem actus,
quum non generetur ex actibus ; nec per
inordinationem actus, quia illa aut tollit
finem, et sic destruit caritatem, aut est in
his qua? sunt ad finem, et illa inordinatio
non attingit caritatem. Potest tamen secundum
accidens minui quoad radicatio-
tione. — Diminutio igitur caritatis non D nem in subjecto : et hoc per inordina-
potest esse nisi vel a Deo, vel a peccato.
Porro a Deo non causatur aliquis defectus
in nobis, nisi per modum pcena?, secundum
quod subtrahit gratiam in pcenam
peccati. Non ergo in nobis caritatem di-
minuit, nisi ob primam culpam nostram
qua? vel effective vel meritorie sit causa
diminutionis caritatis. Peccatum autem
mortale caritatem omnino corrumpit : et
effective, quia caritati contrariatur; et me-
ritorie, qnia qui contra caritalem Dei pec-
tionem actus, in quantum per venialia
generatur dispositio contraria ; et etiam
quantum ad fervorem per actus cessationem,
in quantum ex dissuetudine minui-
tur obedientia virium inferiorum ad supe-
riores. Ha?c Petrus.
Idem Richardus. Qui de hac re pene nil
scribit nisi quod in pra?habitis dictis Tho-
ma? conlinetur. Tangit tamen et aliam opinionem
qualiter possit salvari, ut infra
patcbit. — .Egidius quoque concordat.
63 D'.