Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

254 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XXVII \ QU.EST. III
actiones, quaBdam noinina imporlant rela- A te namqne et cognito (pnta objecto) pa-
tionem in Deo fundatam in aetione trans-
eiuile in exteriorem effectum, sicul creare
et gubernare : el talia dicuntur de Deo
ex tempore. Quaedam relationes sequuntur
actionem divinam non transeuntem in exteriorem
effectum, sed intus manentem,
ut sunt scire et velle : et talia non dicuntur
de Deo ex tempore. Et hujusmodi
relalio ad creaturam importatur nomine
verbi. Hsec Thomas.
lilur, id est generalur, notitia. Insuper
certum est, quod verbnm est secunda pars
imaginis, quum sit proles et simile gene-
ranti. Ex quibus infertur, quod nihil ad
voluntatem vel ad memoriam pertinens
est verbum, nec species, nec habitus :
quoniam possunt esse sine cognitione ac-
tuali. Est igitur aliquid pertinens ad intel-
ligentiam. Et dicitur a quibusdam, quod
est species genita in intelligentia de specie
in memoria, ut in specie illa genita sit ob-
Circa hsec quserit Scotus,Utrum verbum B jectum prsesens intelligibile. Sed contra,
intellectus creati sit intellectio actualis.
Videlur quod non, quia octavo de Tri-
nitate loquitur Augustinus : Phantasma
Carthaginis in anima, est verbum ejus.
Ergo verbum est species, non actio. Se-
cundo, verbum mentale est quod signifi-
catur verbo vocali. Sed verbum vocale
non significat mentis conceptum aut ac-
tum, imo designat rem ipsam. — Contra,
quintodecimo de Trinitate asserit Augusti-
est visio de visione. Et alibi
:
quia sufficit prsesentialitas prima objecti
in memoria ut actu cognoscatur :
quoniam
eadem potentia habens objectum prsesens,
una ejus prsesentialitate potest actum suum
elicere. Ergo ponere in eadem poten-
tia duplicem speciem videtur superfluum,
quum memoria et intelligentia sint eadem
potentia. Objectum quoque non est in se
verbum, quoniam prsesens est in memoria
sine actuali cognitione, non autem sic verbum.
Nec objectum cognitum est verbum,
nus : Verbum
Verbum, inquit, est notitia cum amore ; C quum non sit immediate genitum, sed ac-
itemque, Verbum est notitia genita.
Circa hsec recitat Scotus positionem
tom. xix, Henrici superius introductam, utpote quod
192 c,
intellectus noster primo est in potentia
ad actum primum quem habet ab objecto,
et ipse intellectus factus in actu, ex sua
immaterialitate convertit se super se, ut
est activus : ita quod primus ejus actus
est passio, prout intelligere dicitur quoddam
pafi; et conversio ejus super se, est
agere. Et sequitur tertio conversio intel-
tus gignitur immediate in quo subest obje-
ctum. Dico ergo, quod de imperfectione est
intellectus quod verbum sequitur inquisi-
tionem : imo quselibet notitia genita, verbum
est. Et sicut est in creaturis qusedam
imperfecta notitia, ita et verbum imperfectum;
quse autem est de perfecta memoria,
perfectum est verbum : et hoc prse-
cipue est notitia definitiva. Hsec Scotus.
Qui ad primum objectum respondet,
quod phantasma Carthaginis dicitur ver-
lectus nudi super se informatum, et in D bum ejus causaliter, non formaliter. — Ad
isto gignitur verbum seu notitia declaratisecundum, quod verbum vocale imme-
va : ita quod primo ponitur actus simplex,
deinde conversivus, quse ambo prsesupponuntur
verbo ; et tertio est ibi gignitio,
id est prolatio verbi. — Porro Scotus ad
quseslionem istam respondens : Certum
est, inquit, quod verbum non est sine co-
gnilione acluali, quia secunduni Augustinum
quinfodecimo de Trinitate, verbum
vere est genilum de memoria, seu de sci-
entia in inemoria exsistente : a cognoscen-
diate significat rem, tamen mediante con-
ceptu : quia signum non imponitur rei
nisi mediante conceptu et intellectione,
quse est verbum. Et tamen signum rei immediatum,
dat intelligere conceptum non
tanquam signatum.
Circa hsec scribit Durandus : Conceptus
mentis non habet rationem verbi nisi pro-
ut induit rationem manifestativi. De ra-
tione autem* verbi nostri mentalis prout