Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

scendi creata. Et tamen Albertns concedit,
quod Pater novit in Filio omnia prseter
se, utpote Filium et Spiritum Sanctum
atque creata.
Udalricus demum in Summa sua, libro
Filius dicitur sapi-
tertio, scribit : Quum
entia Patris, non est intelligendum quod
Pater formaliter sapiens sit ea aut per
eam. Nec dici potest, quod Pater sit sa-
piens sapientia genita ut objecto. Aliud
namque est dicere, Patrem cognoscere hoc
objectum, et Patrem esse sapientem aliquo
ut objecto. Omne etenim cognitum
a Patre, est suse cognitionis primum secundariumve
objectum. Quum autem di-
cimus, Pater cognoscit Filium, Filius est
objectum sapientiae seu notitise Patris. Qui
autem sapiens est aliquo ut objecto, per
illud est sapiens : ideo sicut falsum est,
Patrem esse sapientem per Filium, ita falsum
est quod Pater sit sapiens Filio ut
objecto. Unde quod sexto de Trinitate asserit
Augustinus, quod Pater novit omnia
in Verbo, intelligendum est ita, quod Pater
intelligendo se ut est principium Verbi,
quod est ars rationibus plena, cognoscit
ipsum Verbum in se atque in quantum
enim est ratio omnium. Quemadmodum et* Pa-
ter cognoscendo se in quantum causa est,
cognoscit omnes creaturas, a quibus nil
accipit, quamvis sint suse cognitionis objectum,
imo sua scientia est causa earum;
sic Pater per se ipsum cognoscendo Verbum,
nihil accipit a Verbo : imo dicendo
se tali cognitione, est principium Filii, qui
a sapientia Patris originatur. Hinc pro-
prie loquendo, Filius non debet dici ob-
jectum nec ratio nec medium nec species
paterni intellectus, quoniam Pater nec hoc
quod est intellectum, nec intelligere, nec
quo fit intellectio, accipit a Filio. Haec
Udalricus.
Qui in his videtur prsetactam Alberti
responsionem tueri et sequi; non tamen
est contra Thomam, imo per ejus distin-
ctionem magistralem jam positam, salva-
tur ejus responsio. Nec ipse vult dicere
quod Pater sic aliquid videt aut noscit in
AN PATER SIT SAPIENS SAPIENTIA GENITA 347
A Filio, quod aliquid accipit ab eodem. —
Quod prseterea dicit Udalricus, idcirco Fi-
lium non debere proprie dici objectum
intellectus paterni, quia Pater non accipit
a Filio hoc quod est intellectum, nec in-
telligere, nec medium intelligendi : vide-
tur reprobationi patere, quum certum sit
Patrem a nullo quidquam horum accipe-
re, saltem reali acceptione, nec a sua es-
sentia, neque a sua persona ; sicque nihil
horum videretur posse proprie dici objectum
intellectus paterni. Intellectus au-
B tem qui ab objecto suo recipit speciem
intelligibilem aut ipsum intelligere aut
aliquid aliud, vocatur passiva potentia, ut
est intellectus passibilis, cujus actum Phi-
-
losophus nominat quoddam pati : quod
totum longe est ab intellectu paterno di-
vino et increato, qui est purus actus, et
a philosophis appellatur intellectus uni-
versaliter agens.
Insuper Alexander super his Joquitur :
Nullo modo concedenda est hsec, Pater
sapit per Filium. Refert namque quando
G hsec prsepositio per adjungitur verbo tran-
sitivo, quia tunc notat subauctoritatem in
casuali, sicut quum dicitur : Rex regit per
prsepositum. Quum vero adjungitur verbo
absoluto, notatur auctoritas, ut quum dicitur
: Rex regnat per praepositum. Si-
militer quum dicitur, Pater operatur per
Filium, notatur subauctoritas in Filio re-
spectu Patris. Verum quum dicitur, Pater
sapit seu sapiens est per Filium, notatur
auctoritas in Filio respectu Patris, et hsec
nullo modo est concedenda. Nec obstat
D quod Filius dicitur ars Patris, quia hoc
dicitur de arte producta, non de arte for-
maliter inexsistente. — Si autem quis in-
stet, quia in libro Retractationum loquitur
Augustinus, Dixi de Patre, quod ipse sa-
piens est sapientia quam genuit, sed quse-
stionem hanc melius in libro de Trinitate
tractavi : ex quo videtur quod et alibi
bene dixit, Patrem esse sapientem sapien-
tia genita. Respondendum, quod propositio
illa dupliciter potest intelligi, quoniam
sensus esse potest : Pater genuit Filium