Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

AN SCIENTIA DEI SIT CAUSA RERUM, VEL ECONVERSO 475
dicitur pra?sciri : unde futurum, est cau-
sa seu ratio quare respectu ipsius dicatur
pra?scientia, sed non ejus quod est pra?-
scientia. Vel dicendum, quod Origenes non
ponit activam, sed passivam : ideo non
est concedendum, quia futurum est, id-
circo scit Deus illud ; sed, ideo scitur a
Deo : sic enim notatur causa aptitudinis
ad sciendum ex parle scibilis ; in acliva
vero magis notaretur causa respectu alicu-
jus in sciente. — Amplius, res futura be-
ne dicitur causa pra?scientia? in dicendo,
hoc est, quare dicatur et nominetur pra?-
scientia. Ha?c Alexander. — Yidetur etiam
posse dici, quod res futura est causa, id
est signum, quod pra?scitur a Deo : et hoc
est causa a posleriori, et quantum ad nos.
Porro ab hac responsione videtur ali-
qualiter discordare responsio Alberti, di-
centis : Prsescientia Dei sicut et ejus scien-
tia, causa est quarumdam rerum futurarum,
et quarumdam non est causa. Non
enim placet solutio quorumdam, dicentium
quod scientia Dei non est causa aliquorum
: quia scientia Dei potest esse
duplex, videlicet, simplicis intelligentia?
et approbationis. Nam simplex notitia non
dicit ordinem ad futurum secundum quod
est de his quae possunt esse et non erunt :
idcirco respectu illorum non potest prse-
scientia dici. Hic autem plus quseritur, an
prsescientia Dei sit causa rerum, quam
utrum scientia. Hinc mihi apparet, quod
quorumdam sit causa, quorumdam non :
ad omnia tamen habet ordinem antecessionis
ac certitudinis, ut patebit. Nempe
ut loquitur Augustinus, Omnium quae naturaliter
sunt, et naturam conservant, non
vitiant, praescientia Dei est causa operativa
; malorum vero non est causa, tamen
preeordinat ac praevidet ea. Sed hoc verum
est, quod necessarium et contingens ab-
solutum non causatur ex illa, sed potius
ex proximis causis, quarum dispositiones
sequitur effectus, quia essentialiter sunt
in effectu. — Si vero quseratur, utrum
praescientia universaliter causa sit futurorum
; dico quod non, quoniam non est
A causa futurorum malorum, sicut nec ars
causa est vitii contra artem, quod tamen
ars pra?scit et corrigit. — Si autem sic ar-
guatur : Deus prsescit hoc, ergo de neces-
sitate erit; dico, quod sequitur, loquendo
de necessitate consequentia?, et hoc, pro-
pter ordinem pra?scientia? ad pra?scitum;
sed non sequitur, loquendo de necessitate
consequentis seu rei, nec in bono, cujus
prsescientia causa est, neque in malo, cu-
jus non est causa. De hoc tamen postea
magis dicetur. Ad auctoritatem quoque
B Origenis dicendum, quod non inlendit lo-
qui de causa rei, sed de causa consequen-
tiae : illa namque sumitur ab effectu ad
causam et econverso. Excellit autem sci-
entia summi opificis scientiam humani ar-
tificis, qui licet prseconcipiat formam to-
tius operis sui, nec accipiat eam ex opere,
atlamen multa incidunt circa opera sua
ex fractura instrumentorum et insequali-
tate materia?, qua? ipse non potest praesci-
re, nec valet ea cognoscere nisi per effe-
ctum. Summus vero artifex non solum
C pra?scit omne quod facit et faciet, sed
etiam pra?scit quidquid illi eveniet ex secundarum
defectu causarum, quae operan-
tur sub eo : alias imperfecta esset ejus
scientia. Haec Albertus.
Concordat Udalricus in Summa sua, li-
bro secundo : Scientia (inquit) Dei secundum
rationem sua? prioritatis ad effectus
et ad omnes defectus incidentes, pra?scientia
seu praevidentia appellatur. Ideo, quam-
vis significatum hujus nominis, scientia,
sit aeternum, nec a creatura dependens,
D attamen ratione connotata? prioritatis, quse
relativa dicitur ad posterius, dicitur rela-
tive ad creaturam : ideo si nulla? res fuis-
sent fufura?, non fuisset in eo prsescientia,
sed scientia. Nec tamen hinc sequitur,
quod scientia Dei sit cum tempore sicut
nostra : quia quum dicitur Deus scire fu-
tura, tempus ponitur ibi ut conditio rei
scita?, non scientis nec divina? scientia?.
Hinc Deus eodem modo cognoscit rem
quum est, sicut prsescivit futuram. Idem
intellige in providentia, pra?destinatione,