Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

QILEST. VI : AN REALITER DIFFERANT UNUM CONVERTIBILE CUM ENTE ET UNUM, ETC. 187
termini numerales; et unitas ejus est uni- A re. Nam et alia est formalis ratio unitatis,
tas personalis, quse plurificatur, non es- alia simplicitatis : quoniam ea quse exsentialis.
Alia etymologia est : Trinitas, id cluduntur per ea, distincta sunt. IJnitas
est trium unitas. Et tunc unitas non mul- namque divisionem, simplicitas compositiplicatur,
sed significatur ut communitionem excludit : imo divisio est quasi
cabilis tribus : et quia ista est unitas
essentialis, ideo nomen trinitatis hoc mo-
do designat unitatem essentialem. Et hsec
etymologia secunda habet sine dubio ve-
ritatem. Sed prima non videtur veritatem
habere. Nam quum eamdem habeant si-
gnificationem trinus et trinitas, si prima
etymologia est vera, tunc trinus diceretur
ter unus : quod
non convenit Deo. Idcirco
dicendum, quod nomina talia important
unitatem formalem, puta essentise, cum
pluralitate : ideo quodammodo habent naturam
termini substantialis, in hoc quod
de tribus singulariter prsedicantur ; et
item naturam termini numeralis, in hoc
quod de nulla persona divina dicuntur
per se, quia nec Pater est trinus aut tri-
nitas, nec Filius. — Si autem quseratur,
an essentia divina vel deitas ipsa possit
dici trina : dicendum, quod hoc nomen,
trinus, importat unitatem ut in concreti-
one, et ita quasi pluribus inhserentem :
idcirco de eo dicitur tantum quod con-
cretive unitatem importat, sicut hoc nomen,
Deus, quod supponit personas. Unde
conceditur ista, Deus est trinus; non ista,
Deitas est trina : quoniam deitas non sup-
ponit personam, neque hoc nomen, trini-
tas. Hsec Bonaventura.
cundo ab eadem ad extra procedit omnis
Sed huic ultimo dicto obviare videtur, numerus multitudinis creaturarum, secun-
quod in hymno cantat Ecclesia : Te, trina dum gradus et ordines differentium spe-
Deitas unaque, poscimus. Et est hymnus D cie naturarum. — Secundo modo est du-
a S. Thoma compositus. Ad quod forsitan plex monas seu unitas in creaturis, a qua
dici potest, quod abstractum ibi capitur numerus duplex procedit : una monas est
pro concreto, videlicet Deitas pro Deo.
His Richardus prorsus concordat. Qui
etiam quserit hic, an unitas et simplicitas
sint distincta attributa in Deo. Et respondet
: Extendendo nomen attributi ad om-
nes perfectiones et absolutas proprietates
divinse essentise quse de Deo vere ac pro-
prie prsedicantur, sic unitas atque simpli-
citas sunt attributa distincta ratione, non
opposita compositioni. Hsec Richardus.
QU^STIO VI
Useritur adhuc pro evidentiori intelli-
B \J gentia inductorum, An unum convertibile
cum ente et unum quod
est principium numeri realiter dif-
ferant.
Videtur quod sic, quia sunt in diversis
prsedicamentis.
Ad hoc respondet quarto Quodlibeto
Henricus : Ad intelligendum diversitatem
unitatis substantialis ab unitate acciden-
tali, sciendum quia ut quinto capitulo de
Divinis nominibus S. Dionysius ait, in monade
omnis numerus ante subsistit. Quod
C intelligi potest dupliciter : primo, secundum
virtutem et perfectionem in esse;
secundo, secundum substantiam et natu-
ram. Primo modo monas penitus prima
substantialis (imo potius supersubstantia-
lis) est unitas divinse essentise : a qua
primo intra se per sui communicationem
ad intra, procedit primus numerus terna-
rius, divinarum videlicet personarum; se-
substantialis, alia accidentalis. Unitas sub-
stantialis est queelibet forma substantialis
creaturee in esse specifico considerata, seu
potius ipsa natura specifica secundum suum
esse quidditativum accepta, ut humanitas,
asininitas : quse est pars numeri
substantialis. A qua unitate procedit numerus
suppositorum speciei ejusdem : qui
numerus revera est substantialis, quia re-