Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

404 IX LIBRUM I SENTENTIARUM. — DIST. XXXVI ; QU.EST. I
Nunc idem monslrabo ex dictis B. Au-
gustini, qui in libro LXXXIll Quaestionum
effatur : Ideas Plato primus appellasse per-
hibetur, et quamvis ipse primo usus sit
nomine illo, non tamen res significafa per
nomen hoc ante fuit omnino ignota. Si-
quitlem lanla vis constituitur in ideis, ut
nisi his intellectis sapiens esse nemo pos-
sit. Sunt namque idea? principales qua?dam
forma? vel raliones rerum stabiles
alque incommulabiles, qua? formata? non
sunt, ac per hoc a?terna? sunt, semper eo-
dem modo sese habentes ;
qua? divina in-
lelligentia continentur. Quum ipsse nec
oriantur neque inlereant, secundum eas
tamen formari dicitur omne quod oriri
et interire potest, et omne quod oritur et
interit. Ex hac B. Augustini descriptione
ostenditur, quod idea? sint rationes et si-
militudines entium increatse : quia ut ait,
nequaquam formata? sunt, sed a?terna?. Natura?
autem creata? formata? sunt : imo
et ut intellecta? a Deo, ab idealibus rationi-
bus Creatoris suas suscipiunt rationes, ut
tactum est. — Denique, quod idea? sint
principium cognoscendi ac gubernandi
creata, pandit Augustinus, dicendo : Quis
audeat dicere Deum irrationabiliter om-
nia condidisse ? Quod si dici et credi re-
cte non potest, restat quod omnia rationa-
biliter sint condita. Hoc autem Augustinus
deprompsit, ad demonstrandum quod nisi
concedatur Deus omnia per ideales formas
exemplaresque rationes fecisse, sequitur
quod irrationabiliter fecerit ea. Ergo ra-
tio idealis seu exemplar est cognitionis, rei facienda? quasi exemplum, sive aptius
imo et sapientialis rationabilisque produ- D dicitur forma vel similitudo aut regula.
ctionis, principium, similiter et guberna- llla autem forma qua? in Creatoris ratio-
tionis, qua? est actus prudenlia?. Ad quod
declarandum loquitur Augustinus : Quis
vera religione imbutus audeat negare, om-
nia qua? fiunf et agnnlur suosque cursus
certo moderamine celebianl, summi Dei
legibus conlineri et gubernari? ldeo cun-
cla propriis rationibus sunt creala. — Rur-
sus, quod ista? rationes ideales sint vere
in Deo, et quod ipse ad earum intuitum
operetur, manifestat Augustinus, addendo
:
A Ilas aulem raliones ubi esse arbitrandum
est, nisi in mente Creatoris ? Non enim
quidquam extra se positum intuebatur, ut
secundum illud constilueret quod agebat.
Quo patel quod idea sit cognoscendi prin-
cipium. Unde et alibi asserit Augustinus,
quod qui negat mundum archelypum, ne-
gat Filium Dei. Filius autem Dei est emanatio
intellectus, et in eo Pater omnia
intuetur. Rursus, in libro de Ordine con-
testatur : Plato non erravit inlelligibilem
ponens mundum, et vocans eumdem sem-
B piternam alque incommulabilein rationem
qua Deus fecit hunc mundum.
Idem probatur aucloritate Boetii, qui
Platonis sententiam melris expressit, di-
cendo :
qui perpetua minulum ratione gubernas.
Et post pauca :
Quem non externre pepulerunt fingere causre
Materiae fluitantis opus, verum insita summi
Forma boni, livore carens. Tu cuncta superno
Ducis ab exemplo, pulchrum pulcherrimus ipse
p Mundum mente gerens similique in imagine
[formans.
Ex quibus constat, quod Creator altissimus
intelligibilem atque archetypum mundum
intra se intuetur, et ad ejus imitationem
molitus est mundum sensibilem, ad sua?
mentis exemplar respiciens.
Hoc quoque Anselmus in Monologion
suo protestans : Nullo (inquit) modo po-
test aliquid ab aliquo rationabililer fieri,
nisi in facientis ratione pra?cedat aliquod
ne res creandas pra?cessit, quid aliud est
quam qua?dam rerum in ipsa ratione lo-
cutio, velut quum faber facturus aliquod
sua? artis opus, illud prius intra se dicit
mentis conceplione? Et ha?c ratio alque
locutio rei in Deo, est ipsa Dei essentia, et
similitudo est rei. Istud Anselmus diffuse
prosequitur.
Denique his concordant pra?cipuorum
dicla philosophorum. Ait enim Plato in