Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

14G IX LIimiM I SENTENTIARUM. DIST. XXII J QILEST. IV
est distinctio in re ; sed secundum hunc
tertium morlinn attenditur in Deo unitas
atque pluralitas : unitas secundum abso-
lutuin. scilicel in essentia; pluraHtas pe-
nes respectivum, videlicet in personis. Et
secunduin liuuc modum sunt solum duo
modi dicendi in divinis, utpole substanlialiler
et relalive. Et quia ha?c dicunt non
aliud, sed alium modum essendi, ideo
unum sunl. et de se invicem prsedican-
tur, ut Pater est Deus, et Deus est Pater :
el quoniam dieunt diversum modum se
iiia habendi, ideo secundum hoc*, id est secundum
absolulum, est unitas ; secundum
hffic illa*, videlicet respectiva, consistit in divi-
nis pluralitas.
Si autem objiciatur, quia omne quod
dicitur, aut dicitur substantialiter, aut ac-
cidentaliter ; sed in divinis nil dicitur
accidentaliter : ergo omnia dicuntur ibi
substantialiter. Et rursus, quidquid est
substantia, dicitur substantialiter : sed in
divinis nihil est nisi substantia. — Respondendum,
quod substantia dupliciter
dicitur, scilicet ens per se, et ens ad se. In
divinis autem vocatur substantia et sub-
stantialiter dici asseritur, non quia est ens
per se, sed quia est ens ad se. Denique
dici relative in divinis contingit duplici-
ter : queedam enim dicuntur relative ex
principali nominis intellectu, quaxlam ex
consequenti. Prima sunt in triplici diffe-
rentia. Nam quaedam significant relationem
et relative dicuntur, ut Pater ; qusedam
significant relationem, nec dicuntur
ad alterum, sicut paternitas, qua? non dicitur
ad alterum, sed est ipsum quo unum
refertur ad allerum; qusedam dicuntur re-
lalive, quoniam privant relationem, sicut
ingenitus, improcessibilis : isla lamen non
est pura privatio, ut infra dicetur. Porro'
qua? dicunt relationem ex consequenti in-
tellectu, simililer sunt in triplici diffe-
rentia. Nam qua?dam dicuntur relative,
quia ponuntur pro relativis, ut quiim
dicitur, Deus general Deum, id est, Pater
Filium ; quaedam, quoniam claudunl in
suo significato relationem inlrinsecus, ut
A incarnalus, id est carni unitus (unio namque
relatio est); qua?dam vero, quoniam
claudunt relationem in suppositis, ut si-
milis et a?qualis : non enim dicuntur si-
miles vel sequales nisi qui distinguuntur
ab invicem et referuntur ad invicem. —
Ha?c Bonaventura.
Prseterea Thomas circa ha?c scribit qua?
ex Alberto inducta sunt, qualiter scilicet
divisio illa Irimembris Ambrosii, Dionysio
sancto concordet, qui divina nomina di-
vidit in ea qua? translative dicuntur, et
qua?dam sunt
communia tribus personis, scilicet abso-
B in ea qua? proprie : quorum
luta, de quibus tractat in libro de Divinis
nominibus ; alia vero ad singulas spectant
personas, ut relativa. — Si autem quaera-
tur, qualiter nomina ista negativa, increa-
tus, immensus, dicantur de Deo; similiter
ea qua? ex tempore prsedicantur de Deo
et relationem ponunt in creatura, ut dominus
et creator : dicendum, quod omnis
negatio ex aliqua affirmatione causatur.
Unde et in divinis ratio negativornm su-
C pra rationem affirmativorum fundatur :
sicut hoc quod est incorporeus, fundatur
super hoc quod est simplex. Hinc nomi-
na negativa reducuntur vel ad unitatem
essentiae, ut increatus, immensus ; vel ad
distinctionem personarum, sicut ingeni-
tus. Nomina quoque illa qua? ex tempore
de Deo dicuntur, quia realem relationem
notant in creatura, qua? ei innascitur ex
operatione Dei ad extra, dant intelligere
aliquid absolutum in Deo, sicut hoc nomen,
dominus, vel creator, notat potesta-
D tem in Deo qua creat et regit creata ; sicque
reducuntur ad ea qua? ad majestatis
pertinent unitatem. Hsec Thomas.
His consonans Petrus : Nomina, inquit,
quibus Deum nominamus, aut conveniunt
sibi secundum veritatem rei quse in ipso
est, aut Iranslative. Si primo modo, hoc
est dupliciter : nam qucedam sunt essen-
tialia, qiuedam personalia. Essentialia quo-
quacdam ei
quoniam que duplicia sunl :
conveniunt ab seterao, ut sapiens quae-
;
dam ex lempore, ut dominus. Personalium