Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

UTRUM INGENITUS DICATUR SECUNDUM SUBSTANTIAM VEL SECUNDUM RELATIONEM 271
tionis, idcirco dicendum est quarto modo, A
quod ingenitus secundum quod proprie
convenit Patri, dicit relationem privative,
et ex hoc ipso dicit ex consequenti rela-
tionem positive, quia non generari dicitur
qui simpliciter non generatur : et sic con-
venit non tantum Patri, sed essentiae quoque
ac Spiritui Sancto. Sed ultra hunc
intellectum, prout proprie convenit Patri,
addit quod Pater non generatur, nec per
generationem accipitur : et ita excluditur
essentia, quae per generationem accipitur;
sed sic adhuc convenit Spiritui Sancto. B maliter est (ut sic loquar) de significato
Itaque prout convenit soli Patri, sic ap- potentise generativae, et illam quse forma-
pellatur ingenitus, qui nec generatur, nec
per generationem accipitur, nec generationem
consequitur. Per quorum primum
excluditur Filius ; per secundum, essen-
tia; per tertium, Spiritus Sanctus, cujus
processio generationem aliquo modo con-
sequitur. Sicque ingenitus includit pater-
nitatem plenitudinemque fontalem. Haec
Bonaventura.
Alexander quoque hic asserit : Augusti-
nus in libro de Trinitate, contra Arium C
dicit : In divinis non sequitur, Hoc non
praedicatur secundum substantiam, ergo
praedicatur secundum accidens ; sed in
creaturis id sequitur, in quibus relatio
continetur sub accidente : in divinis autem
non est ut accidens, sed retinet modum
suum. Arius autem sic arguebat : Quid-
quid dicitur de Deo, dicitur de eo secundum
substantiam vel secundum accidens.
Sed esse ingenitum prsedicatur de Patre,
et esse genitum de Filio. Ergo utrumque
secundum substantiam dicitur : ergo Pa- D
ter et Filius substantialiter distinguuntur.
Ad quod .quinto de T rinitate Augustinus
respondet : Quidquid de Deo dicitur, secundum
substantiam dicitur. Ergo quod
Joann. x, dictum est, Ego et Pater unum sumus, se-
substantiam dictum est : ergo Pater
et Filius secundum substantiam unum
et idem sunt. Deinde ostendit Augustinus
ibidem, aliquid dici de Deo non solum
secundum substantiam, sed et secundum
t0 - cundum
relationem. Haec Alexander.
Hinc fatetur Richardus, respondendo ad
quaestionem qua quaeritur, utrum innasci-
bilitas sit realis relatio : Innascibilitas
quantum ad id quod primo significat, non
est realis relatio, sed negatio alicujus rea-
lis relationis, quum sit negatio emanationis
ab alio; quantum vero ad id quod
secundario importat, dicit rem aliquam,
puta primitatem ad omnem emanationem.
Quae primitas dicit habitualem respectum
ad originatum : unde videtur in se com-
prehendere et illam proprietatem quae for-
liter est de significato potentiae spirativae.
— Porro quum dicitur, quod non genitus
refertur ad non genitorem, intelligendum
est hoc de relatione secundum rationem
tantum. Nec nego quin innascibilitas quantum
ad id quod primo significat, importet
relationem secundum rationem : quia ne-
gationes dici possunt res rationis, in quantum
apprehenduntur a ratione per suas
affirmationes. Relatio autem quae conse-
quitur id quod per eam refertur non nisi
secundum quod ab intellectu apprehendi-
tur, dicitur relatio secundum rationem,
non secundum rem. Haec Richardus.
Praeterea circa haec asserit Petrus : Ali-
quid dicitur esse in genere dupliciter.
Primo, per se, ut quod recipit generis
praedicationem : sicut homo est in genere
substantiae. Secundo, per reductionem : et
hoc dupliciter. Primo, per reductionem
directam, ut principium generis : sicut
punctus est in genere quantitatis ;
materia
et forma substantialis, in praedicamento
substantiae. Secundo, per reductionem in-
directam, puta per aliud : ut privationes
et negationes reducuntur ad idem genus
cum habitibus et affirmationibus suis, per
quas habent esse atque cognosci. Haecque
reductio fit non per ipsam negationem,
quae in nullo genere ponit, sed per rem
negatam : quoniam esse intelligitur in non
esse, et affirmatio in negatione, ut primo
Perihermenias dicitur. — Si autem obji-
ciatur, quod negatio addita termino rela-