Doctoris ecstatici D. Dionysii Cartusiani Opera ... - Boston College

660 IN LIBRUM I SENTENTIARUM. DIST. XLVIII ; QLLEST. I
notescendi hoc, non video :
quia per ope-
rationem divinam bene innotescit nobis
quod Deus velit tale quid facere, sed non
quod velit nos id velle. Ad confonnitatem
autem quae est secundum genus causa?
formalis, non tenemur absolute, sed ex
suppositione, videlicet si debeamus vitain
promereri ac adipisci aeternam. Ad illud
namque absolute tenemur, quod non implendo,
incurrimus culpam : non autem
peccamus non agendo ex caritate omne
quod facimus. Exsislens enim in peccalo
mortali, et honorans parentes seu eleemosynas
praestans ex naturali pietate, non
peccat, et tanien non operatur ex caritate.
Idem penitus est dicendum de conformi-
tate secundum causam finalem. Verum ad
conformitates has duas, qua? sunt secundum
causam formalem atque finalem, non
tenemur etiam ex suppositione, nisi in
quantum includunt illam qua? est secundum
causam efficientem. Cujus signum
est, quod sicut illa qua? Deus vult nos
velle absolute, innotescunt nobis per praeceplum
absolute factum ; ita et hse duae
conformitates innotescunt nobis per praeceptum
conditionatum, sicut quum dici-
Matih.xix, tur : Si vis ad vitam intrare, serva man-
,7 '
data. Quod intelligitur non solum de ob-
servantia quantum ad substantiam operis,
sed etiam quantum ad modum ac finem
caritatis. Haec Durandus, qui in ceteris
concordat praehabitis.
Porro Scotus hic sciscitatur, utrum vo-
luntas creata sit bona moraliter, quandocumque
conformatur voluntati increatae.
Respondet : Dicendum, quod bonum est
ex inlegra causa, ita quod omnes circum-
stantia? actus virluosi concurrant in quocumque
actu moraliter bono. Sufficit tamen
defectus unius et cujuscumque cir-
cumstantia? ad hoc quod actus sit malus.
Voluntas ergo creata conformis voluntati
increatee in substantia actus sive in cir-
eumstantionata substantia, deficiente quacumque
circumstantia una, quum non sit
ei conformis in omnibus circumstantiis
pertinenlibus ad bonitafem moris, non
A erit moraliter bona ; et forte si esset ei
conformis in omnibus circumstantiis,puta
quod propter idem vellet et modo eodem,
sicque de aliis, adhuc tamen non oporte-
ret eam esse bonam sicul voluntas incre-
ata est bona, quia non congruunt eaedem
cireumstantiae actui ut actus est diversorum
agentium. Non enim voluntati creatae
convenit ila intense aliquod bonum vel-
le ut voluntati increala? ; et intensio ac-
lus respectu objecti in agente increato et
creato, est multum differenter in eis. Et
B saltem, quidquid sit de voluntatis confor-
mitate creatae et increatae in circumstan-
tiis universis, non sufficit conformitas in
bonitate actus atque objecti, quoniam po-
test esse difformitas in aliis circumstantiis
quae ad bonitatem actus necessario requi-
runtur. Haec Scotus.
Qui videtur de ista materia strictius lo-
qui quam Augustinus et Magister in litte-
ra. Et quamvis bonum sit ex integra causa
secundum completam suam rationem, attamen
latitudinem habet : sicut teste Phi-
G losopho, non solum bonus est sagittator
qui tangit signum, sed etiam qui multum
propinquat.Nec omnes circumstantiae
eequaliter requiruntur ad actum virtutis,
et si aliqua modica circumstantia desit,
non continuo actus redditur vitiosus. Nec
ad conformitatem voluntatis creatae cum
divina exigitur quod aeque intense feran-
tur in bonuin, quum ista sit conformitas
imitativae proportionis, ut patuit. . P cs-b'.
iEgidius demum hic scribit : Conformi-
las in assimilatione consistit. Assimilatio
D autem seu similitudo, secundum B. Dionysium
nono capitulo de Divinis nomini-
bus, est triplex : prima ejusdem ad se,
quae tamen improprie dicitur; secunda ex
ordine unius ad aliud, sicut effectus suae
causae, ad quam convertitur, similis per-
hibetur; lertia ex ordine duorum ad aliquod
tertium. Primo modo fertur res similis
sibi ipsi, dum semper eodem modo
se habet : quod convenit Creatori prorsus
invariabili, non creaturae, in qua aliqua
diversitas aul variatio reperitur. Secundo